Rote Fabrik

Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. Lütfen ilgili maddelerden bu sayfaya bağlantı vermeye çalışın. (Eylül 2022)

Rote Fabrik (Türkçesi Kırmızı Fabrika) Zürih Wollishofen'da bir zamanlar fabrika binası, şimdi ise kültür merkezi olan bina kompleksi. Binanın yapımında kullanılan kırmızı tuğlalardan dolayı bu adı almıştır. Sol partilerin yürüttüğü bir kampanya sonrasında kültür merkezine dönüştürüldü.

Rote Fabrik 1892 yılında mimar Carl Arnold Séquin tarafından ipek firması "Henneberg" için yapıldı. 1899 yılında "Seidenwebereien Stünzi Söhne" firmasına geçen fabrika, 1940'ta "ITT-Tochter Standard Telephon & Radio AG" tarafından devralındı. Fabrika 1972 yılında şehir yönetimine (Stadt Zürich) satıldı. Şehir yönetimi, önce binaları yıkıp Seestrasse'deki caddeyi genişletmeyi ve sahil şeridinin devamı haline getirmeyi planladı.^[1]

1974'te Sosyaldemokrat Parti (SP) fabrikanın bir kültür merkezine dönüştürülmesi için halk inisiyatifi sundu. Ancak Gemeinderat'ların yaptıkları bir karşı öneriden sonra SP inisiyatifini geri çekti. 1977 yılında yapılan referandumda fabrikanın bir kültür merkezine dönüştürülmesi kabul edildi.^[1]

Referandumun sonucuna rağmen başlangıçta Rote Fabrik için çok az şey yapıldı. Bazı sanatçılara atelyeler kiralandı, iki defa "Thearena" gerçekleştirildi. Ancak binalar kompleksinin çoğu boş kaldı ve Opernhaus ve diğer bazı kuruluşların deposu olarak kullanıldı. 1980'de kurulan "Interessengemeinschaft Rote Fabrik" merkezi gençlere dönük Rock konserleri olarak kullanmaya başladı, ancak binanın bu şekilde "Aktionshalle" olarak kullanımı için izin alınmamıştı. Arkasından yine izinsiz yapılması kararlaştırılan "Leben in die tote Fabrik" (Ölü Fabrika'da yaşam - Almanca Rote ve tote sözcükleriyle yapılan bir kelime oyunu) ile şehir yönetiminde fabrikanın işgal edileceği korkusu oluşmaya başladı. Etkinlikten üç gün önce şehir yönetimi "tolere ederiz, ama kabul etmeyiz" şeklinde bir karar aldı. 17 ve 18 Mayıs 1980'de yapılan etkinliğe 2000 civarında katılım oldu ve katılımcılar canlı bir tartışma başlattılar. Şehir yetkililerinin 1977'deki referandum sonucuna rağmen konuya ilgisizliği yoğun eleştiri konusu oldu.^[2]

30 Mayıs 1980'de şehir yönetiminin bir kutlama için Opernhau'a 61 milyon Frank ödenek ayırması, "Opernhauskrawallen" adı verilen gösterilere ve çatışmalara neden oldu. Dönemin şehir meclisi başkanı Sigi Widmer, basın açıklaması yaparak, Rock müziğin bir kültür olmadığını ve bu yüzden şehir yönetimi tarafından desteklenemeyeceğini söyledi. Eylemci gençler şehir yönetiminden alternatif gençlik kültürü için alanlar sağlamasını ve Rock müziğin marjinalleştirilmemesini talep ediyordu, somut olarak da Wollishofen'daki Rote Fabrik'in otonom bir gençlik merkezine çevrilmesi isteniyordu.^[1]

25 Ekim 1980'de Rote Fabrik Kültür Merkezi açıldı. Müzik ve Tiyatro merkezin ağırlık noktasını oluşturuyordu, ayrıca otonom bir bisiklet tamir merkezi oluşturuldu.

Fabrika 1981'de tarihî eser kapsamına alındı.1985 yılında Ziegel oh Lac (Zürih'in lüks restoranı Hotel Baur de Lac'a yapılan bir anıştırma) restoranı kuruldu. 1987 yılında kültür merkezini yönetecek olan Stedhalle vakfı oluşturuldu. Aynı yıl yapılan bir halk oylamasında Rote Fabrik'in alternatif bir kültür merkezi olması ve finansal destek verilmesi kabul edildi. O zamandan beri İsviçre'nin en büyük sanat ve heykel okulu olan "F+F Schule für Kunst und Design"a ait boyama atelyeleri Rote Fabrik'tedir.

1990'ların başında merkez tadilattan geçirildi. 2002'de 2.3 milyon şehir subvensiyonu ile yılda 300'den fazla etkinliğin yapıldığı bir merkez oldu. 2010 yılında 30. yıl kutlamaları yapıldı ve hala kolektif bir yönetimi bulunmakta.

2012'de kültür merkezinde bir yangın çıktı. İtfaiye tarafından birkaç saat sonra söndürülen yangın can kaybına yol açmadı, ancak çok sayıda sanat eserinin zarar görmesine neden oldu.^[3]