[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/İçeriğe atla

Permiyen

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Permian sayfasından yönlendirildi)
Permiyen
298,9 ± 0,15 - 251,902 ± 0,024 myö 
Orta Permiyen sırasında Dünya (yaklaşık 275 myö)
Kronoloji
Etimoloji
Kullanım bilgisi
Bölgesel kullanımKüresel (ICS)
Kullanılan zaman çizelgesiICS Zaman Cetveli
Tanım
Kronolojik birimDönem
Stratigrafik birimSistem
Zaman aralığının resmîyetiResmî
Alt sınırını belirleyenBir konodont olan Streptognathodus isolatus'un morfotipi Streptognathodus wabaunsensis kronoklininin içinde ilk ortaya çıkışı
Alt sınır KSKNAydaralaş, Ural Dağları, Kazakistan
50°14′45″N 57°53′29″E / 50.2458°K 57.8914°D / 50.2458; 57.8914
KSKN onayı1996[2]
Üst sınırını belirleyenBir konodont olan Hindeodus parvus'un ilk ortaya çıkışı
Üst sınır KSKNMeishan, Zhejiang, Çin
31°04′47″N 119°42′21″E / 31.0798°K 119.7058°D / 31.0798; 119.7058
KSKN onayı2001[3]
Atmosfer ve iklim verileri

Permiyen, jeolojik zaman cetvelinde, yaklaşık 298,9 milyon yıl öncesinden 251,9 milyon yıl öncesine kadar süren ve kayda değer çevresel değişikliklere sahne olan bir jeolojik dönemdir. Bu dönemde kara yaşamında bir dönüşüm görülmesine ek olarak hayvanlar ve bitkilerin evrimsel tarihinde dikkate değer olaylara sahne oldu. Permiyen Dönemi'nin adı, Rusya'da Ural Dağları çevresindeki çalışmalar sırasında, İngiliz jeolog Roderick Impey Murchison tarafından 1841 yılında tarihe kazandırıldı. Permiyen Dönemi, Karbonifer Dönemi ile Triyas Dönemi arasında yer alır ve bu dönemde gerçekleşen çeşitli birçok olaydan dolayı karada yaşayan canlı türlerinin evriminde ve çeşitliliğinde bir dönüm noktası olarak görülür.

Permiyen Dönemi, Sisuraliyen, Guadalupiyen ve Lopingiyen olmak üzere üç ana bölüme ayrılmıştır. Sisuraliyen, Ural Dağları'nın batı yamaçlarındaki katmanlarla tanımlanmışken, Guadalupiyen adını Teksas ve New Mexico'daki Guadalupe Dağları'ndan alır. Lopingyen ise adını Çin'in Jiangxi eyaletine bağlı Leping şehrinden alır. Permiyen Dönemi boyunca, karasal yaşam kayda değer ölçüde değişti ve özellikle bitki örtüsünde çeşitlilik arttı. Dünya'daki kara parçalarının çoğunluğu Pangea kıtasında toplandı ve iklim dalgalanmaları meydana geldi.

Deniz yaşamı, Permiyen-Triyas yok oluşu olarak bilinen bir soy tükenmesi olayıyla sona erdi. Kara yaşamında ise sürüngenlerin atası olan sinapsitler ve daha gelişmiş omurgalı grupları evrimleşerek ortaya çıktı. Ancak Permiyen-Triyas yok oluşu, deniz canlılarının %90 ila %95'inin, kara canlılarının ise %70'inin neslinin tükenmesine sebep oldu.

Permiyen Dönemi, sadece biyolojik evrimde değil, aynı zamanda iklimsel ve jeolojik süreçlerde de dikkate değer değişikliklere sahne olan bir dönem olarak yerküre tarihinde öne çıkar. Yanardağ faaliyetlerinin yanı sıra atmosferdeki karbondioksit seviyelerinin yükselmesi ve sürekli arazi değişiklikleri, bu dönemin ana özellikleri olarak kabul edilir. Permiyen Dönemi'nin sona erdiği dönemde gerçekleşen yok oluş, yerküre tarihindeki en büyük yok oluşlardan biridir ve bilim insanları için hâlâ soru işaretleri barındırır.

Kelime kökeni ve tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Permiyen Dönemi, stratigrafik sistemde bir jeolojik dönemdir. Karbonifer Dönemi'nin 268,9 milyon yıl önce sonlanmasından Triyas Dönemi'nin 251,902 milyon yıl önceki başlangıcına kadar uzanan 47 milyon yıllık bir süreyi kapsar. Paleozoyik Zaman'ın son dönemidir.[4][5][6][7][8] Permiyen teriminin kullanıma girmesinden önce, Permiyen Dönemi'ne tarihlenen kayaçlar, Almanya'da "Rotliegend" ve "Zechstein" olarak adlandırılıyor, İngiltere'de ise "New Red Sandstone" olarak biliniyordu.[9]

Permiyen terimi ilk kez 1841 yılında Londra Jeoloji Topluluğu'nun başkanı Sir Roderick Impey Murchison tarafından ortaya koyuldu. Permiyen'in bilimsel kullanıma girişi, 1840 ve 1841 yıllarında Ural Dağları çevresinde Murchison'ın Édouard de Verneuil ve Rus araştırmacılarla gerçekleştirdiği kapsamlı keşifler sonrasında oldu. Murchison, bölgede Karbonifer katmanlarını takip eden "geniş bir dizi marn, şist, kireç taşı, kumtaşı ve konglomera" olduğunu belirledi.[10][11] Murchison, Rus jeologlarla işbirliği yaparak[12] dönemin adını, yüzyıllar önce Orta Çağ'da aynı bölgede bulunan Perm Knezliği'ne adını veren çevredeki Rus bölgesi Perm'den türetti. Permiyen, şu anda Perm Krayı idari bölgesinde bulunmaktadır.[13] Jules Marcou, 1853 ile 1867 yılları arasında, Kuzey Amerika'da Mississippi Nehri'nden Colorado Nehri'ne kadar geniş bir bölgede Permiyen tabakalarını tanımladı ve Dyas ve "Triyas" terimlerinden türetilen Dyassic adlandırmasını önerdi fakat Murchison bu öneriyi 1871'de reddetti.[14] Permiyen sistemi, orijinal adlandırılmasından sonra bir yüzyıl boyunca tartışmalı bir konu olmaya devam etti. Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu, 1941'e kadar Permiyen'i Karbonifer'in (Misisipiyen ve Pensilvaniyen'e eşdeğer) bir alt sistemi olarak tanımladı.[9]

Paleocoğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]
Permiyen sırasında Dünya coğrafyası

Permiyen Dönemi boyunca, tüm yerkürenin ana kara kütleleri, Pangea adı verilen tek bir süperkıtada toplandı. Pangea'nın doğusunda, Cathaysia'nın kıtasal mikrolevhaları bulunmaktaydı. Pangea, ekvatoru çevreleyen ve kutuplara uzanan bir konumda yer alıyordu. Bu durum, Panthalassa Okyanusu ve Asya ile Gondvana arasında var olmuş bir okyanus olan Paleotetis Okyanusu üzerinde okyanus akıntılarına neden oluyordu. Kimmeriya kıtası, riftleşme sonucu Gondvana'dan ayrılarak kuzeye, Lavrasya'ya doğru sürüklendi ve bu hareket, Paleotetis Okyanusu'nun daralmasına neden oldu. Paleotetis'in güney ucunda yeni oluşmaya başlayan Neotetis Okyanusu, daha sonra Mezozoyik Zaman'ı domine eden okyanus hâline geldi.[15] Karbonifer Dönemi'nde Lavrasya ve Gondvana'nın çarpışması sonucu oluşmaya başlayan Orta Pangea Dağları, Permiyen'in erken dönemlerinde, yaklaşık 295 milyon yıl önce, şu anki Himalaya Dağları'na benzer bir yüksekliğe ulaştı ancak Permiyen boyunca zamanla aşınmaya uğradı.[16] Sisuraliyen Dönemi'nde Kazakistanya bloğu Baltika ile çarpıştı. Kuzey Çin Kratonu, Güney Çin Bloğu ve Sunda Levhası ise Permiyen'in sonunda birbirleriyle ve Pangea'yla birleşti.[17] Zechstein Denizi, şu anda kuzeybatı Avrupa'ya denk gelen bölgede bulunan bir hipertuzlu iç denizdi.[18]

Paleooşinografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Deniz seviyeleri Permiyen'in erken evrelerinde (Asseliyen) bir miktar düştü. Deniz seviyesi Erken Permiyen boyunca günümüzdeki deniz seviyesinin birkaç on metre üzerinde seyretti fakat Rodiyen Çağı'nda başlayan ve Vuçepingiyen Çağı'nda tüm Paleozoyik Zaman'ın en düşük deniz seviyesine indiren keskin bir düşüş yaşandı. Bu düşüşle, deniz seviyeleri günümüzdeki deniz seviyelerine indi ve ardından Çangsingiyen'de hafif bir yükseliş gerçekleşti.[19]

İklim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Güney Avustralya'da bulunan Selwyn Kayası, Permiyen Dönemi'nden kalma, toprak altından çıkarılmış bir buzul çiziğidir

Permiyen Dönemi, çoğu diğer jeolojik zaman dilimine kıyasla ılıman bir dönemdi ve ılıman kutup-ekvator sıcaklık gradyanlarına sahipti. Permiyen'in başlangıcında, Dünya hâlâ Geç Paleozoyik buzul çağı evresindeydi. Bu buzul çağı Geç Devoniyen'in sonlarına kadar ve tüm Karbonifer Dönemi boyunca devam etti. En yoğun zamanı Pensilvaniyen Dönemi'nin sonlarına doğru gerçekleşti.[20][21] Sisuraliyen boyunca kuraklaşmada artma eğilimi vardı.[22] Erken Permiyen'de görülen kuraklaşma, özellikle Pangea'nın ekvatora yakın enlemlerinde bulunan bölgelerinde belirgindi.[23] Karbonifer-Permiyen sınırında küresel bir ısınma olayı gerçekleşti.[24] İklimin daha sıcak hâle gelmenin yanı sıra, Karbonifer'in sonlarına ve Permiyen'ın başlarına doğru belirgin bir şekilde daha kurak bir iklim hâkimdi.[25][26] Bununla birlikte, sıcaklıklar Asseliyen ve Sakmariyen çağları boyunca iklim çoğunlukla soğumaya devam etti ve Geç Paleozoyik buzul çağı doruk noktasına ulaştı.[20][21] 287 milyon yıl önce, sıcaklıklar arttı ve Güney Kutbu'ndaki buz örtüsü Artinskiyen Isınma Olayı'yla azaldı.[27] Bu ısınma olayına rağmen Doğu Avustralya'nın yüksek kesimlerinde ve muhtemelen kuzey Sibirya'nın dağlık bölgelerinde buzullar varlığını sürdürdü.[20][28][29] Geç Sisuraliyen'de Güney Afrika'daki yüksek arazilerde de buzullar varlığını sürdürdü.[30] Artinskiyen Isınma Olayı sırasında aynı zamanda dikkate değer bir kuraklaşma görüldü.[27]

Kunguriyen'in sonlarına doğru soğuma devam etti[31] ve bu durum Erken Kapitaniyen'e kadar süren bir ara buzul çağına neden oldu.[32] Ancak ortalama sıcaklıklar hâlâ Sisuraliyen'in başlangıcındaki sıcaklıklardan çok daha yüksekti.[28] Kapiteniyen'in ortalarında bir başka soğuk dönem görüldü.[32]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Uluslararası Kronostratigrafik Çizelge" (PDF). www.stratigraphy.org. Uluslararası Stratigrafi Komisyonu. 
  2. ^ Davydov, Vladimir; Glenister, Brian; Spinosa, Claude; Ritter, Scott; Chernykh, V.; Wardlaw, B.; Snyder, W. (March 1998). "Proposal of Aidaralash as Global Stratotype Section and Point (GSSP) for base of the Permian System" (PDF). Episodes. 21: 11-18. doi:10.18814/epiiugs/1998/v21i1/003 Özgürce erişilebilir. 4 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  3. ^ Hongfu, Yin; Kexin, Zhang; Jinnan, Tong; Zunyi, Yang; Shunbao, Wu (June 2001). "The Global Stratotype Section and Point (GSSP) of the Permian-Triassic Boundary" (PDF). Episodes. 24 (2): 102-114. doi:10.18814/epiiugs/2001/v24i2/004 Özgürce erişilebilir. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  4. ^ Olroyd, D.R. (2005). "Famous Geologists: Murchison". Selley, R.C.; Cocks, L.R.M.; Plimer, I.R. (Ed.). Encyclopedia of Geology, volume 2. Amsterdam: Elsevier. s. 213. ISBN 0-12-636380-3. 
  5. ^ Ogg, J.G.; Ogg, G.; Gradstein, F.M. (2016). A Concise Geologic Time Scale: 2016. Amsterdam: Elsevier. s. 115. ISBN 978-0-444-63771-0. 
  6. ^ Murchison, R.I.; de Verneuil, E.; von Keyserling, A. (1842). On the Geological Structure of the Central and Southern Regions of Russia in Europe, and of the Ural Mountains. Londra: Richard and John E. Taylor. s. 14. Permian System. (Zechstein of Germany — Magnesian limestone of England)—Some introductory remarks explain why the authors have ventured to use a new name in reference to a group of rocks which, as a whole, they consider to be on the parallel of the Zechstein of Germany and the magnesian limestone of England. They do so, not merely because a portion of deposits has long been known by the name "grits of Perm", but because, being enormously developed in the governments of Perm and Orenburg, they there assume a great variety of lithological features ... 
  7. ^ Murchison, R.I.; de Verneuil, E.; von Keyserling, A. (1845). Geology of Russia in Europe and the Ural Mountains. Vol. 1: Geology. Londra: John Murray. ss. 138-139. ...Convincing ourselves in the field, that these strata were so distinguished as to constitute a system, connected with the carboniferous rocks on the one hand, and independent of the Trias on the other, we ventured to designate them by a geographical term, derived from the ancient kingdom of Permia, within and around whose precincts the necessary evidences had been obtained. ... For these reasons, then, we were led to abandon both the German and British nomenclature, and to prefer a geographical name, taken from the region in which the beds are loaded with fossils of an independent and intermediary character; and where the order of superposition is clear, the lower strata of the group being seen to rest upon the Carboniferous rocks. 
  8. ^ Verneuil, E. (1842). "Correspondance et communications". Bulletin de la Société Géologique de France. 13: 11-14. Le nom de Système Permien, nom dérivé de l'ancien royaume de Permie, aujourd'hui gouvernement de Perm, donc ce dépôt occupe une large part, semblerait assez lui convener ... 
  9. ^ a b Benton, Michael J.; Sennikov, Andrey G. (8 Haziran 2021). "The naming of the Permian System". Journal of the Geological Society (İngilizce). 179. doi:10.1144/jgs2021-037. ISSN 0016-7649. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  10. ^ Benton, M.J. et al., Murchison's first sighting of the Permian, at Vyazniki in 1841 24 Mart 2012 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi, Proceedings of the Geologists' Association, accessed 2012-02-21
  11. ^ Murchison, Roderick Impey (1841) "First sketch of some of the principal results of a second geological survey of Russia", 16 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Philosophical Magazine and Journal of Science, series 3, 19 : 417-422. From p. 419: "The carboniferous system is surmounted, to the east of the Volga, by a vast series of marls, schists, limestones, sandstones and conglomerates, to which I propose to give the name of "Permian System," … ."
  12. ^ Henderson, C. M.; Davydov and, V. I.; Wardlaw, B. R.; Gradstein, F. M.; Hammer, O. (1 Ocak 2012), Gradstein, Felix M.; Ogg, James G.; Schmitz, Mark D.; Ogg, Gabi M. (Ed.), "Chapter 24 - The Permian Period", The Geologic Time Scale (İngilizce), Boston: Elsevier, ss. 653-679, doi:10.1016/b978-0-444-59425-9.00024-x, ISBN 978-0-444-59425-9, 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Şubat 2022, In 1841, after a tour of Russia with French paleontologist Edouard de Verneuil, Roderick I. Murchison, in collabo- ration with Russian geologists, named the Permian System 
  13. ^ Henderson, C. M.; Davydov and, V. I.; Wardlaw, B. R.; Gradstein, F. M.; Hammer, O. (1 Ocak 2012), Gradstein, Felix M.; Ogg, James G.; Schmitz, Mark D.; Ogg, Gabi M. (Ed.), "Chapter 24 - The Permian Period", The Geologic Time Scale (İngilizce), Boston: Elsevier, s. 654, doi:10.1016/b978-0-444-59425-9.00024-x, ISBN 978-0-444-59425-9, 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Şubat 2022, He proposed the name "Permian" based on the extensive region that composed the ancient kingdom of Permia; the city of Perm lies on the flanks of the Urals. 
  14. ^ Henderson, C.M.; Davydov and, V.I.; Wardlaw, B.R.; Gradstein, F.M.; Hammer, O. (2012), "The Permian Period", The Geologic Time Scale (İngilizce), Elsevier, ss. 653-679, doi:10.1016/b978-0-444-59425-9.00024-x, ISBN 978-0-444-59425-9, 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Mart 2021 
  15. ^ Scotese, C. R.; Langford, R. P. (1995). "Pangea and the Paleogeography of the Permian". The Permian of Northern Pangea. ss. 3-19. doi:10.1007/978-3-642-78593-1_1. ISBN 978-3-642-78595-5. 
  16. ^ Scotese, C.R.; Schettino, A. (2017), "Late Permian-Early Jurassic Paleogeography of Western Tethys and the World", Permo-Triassic Salt Provinces of Europe, North Africa and the Atlantic Margins (İngilizce), Elsevier, ss. 57-95, doi:10.1016/b978-0-12-809417-4.00004-5, ISBN 978-0-12-809417-4, 5 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 15 Mart 2021 
  17. ^ Liu, Jun; Yi, Jian; Chen, Jian-Ye (August 2020). "Constraining assembly time of some blocks on eastern margin of Pangea using Permo-Triassic non-marine tetrapod records". Earth-Science Reviews (İngilizce). 207: 103215. Bibcode:2020ESRv..20703215L. doi:10.1016/j.earscirev.2020.103215. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021. 
  18. ^ Radax, Christian; Gruber, Claudia; Stan-Lotter, Helga (August 2001). "Novel haloarchaeal 16S rRNA gene sequences from Alpine Permo-Triassic rock salt". Extremophiles. 5 (4): 221-228. doi:10.1007/s007920100192. PMID 11523891. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2023. 
  19. ^ Haq, B. U.; Schutter, S. R. (3 Ekim 2008). "A Chronology of Paleozoic Sea-Level Changes". Science. 322 (5898): 64-68. Bibcode:2008Sci...322...64H. doi:10.1126/science.1161648. PMID 18832639. 
  20. ^ a b c Rosa, Eduardo L. M.; Isbell, John L. (2021). "Late Paleozoic Glaciation". Alderton, David; Elias, Scott A. (Ed.). Encyclopedia of Geology (2. bas.). Academic Press. ss. 534-545. doi:10.1016/B978-0-08-102908-4.00063-1. ISBN 978-0-08-102909-1. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2023. 
  21. ^ a b Scotese, Christopher R.; Song, Haijun; Mills, Benjamin J.W.; van der Meer, Douwe G. (April 2021). "Phanerozoic paleotemperatures: The earth's changing climate during the last 540 million years". Earth-Science Reviews. 215: 103503. Bibcode:2021ESRv..21503503S. doi:10.1016/j.earscirev.2021.103503. ISSN 0012-8252. 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Alt URL 28 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  22. ^ Mujal, Eudald; Fortuny, Josep; Marmi, Josep; Dinarès-Turell, Jaume; Bolet, Arnau; Oms, Oriol (January 2018). "Aridification across the Carboniferous–Permian transition in central equatorial Pangea: The Catalan Pyrenean succession (NE Iberian Peninsula)". Sedimentary Geology. 363: 48-68. Bibcode:2018SedG..363...48M. doi:10.1016/j.sedgeo.2017.11.005. 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022. 
  23. ^ Tabor, Neil J.; Poulsen, Christopher J. (24 Ekim 2008). "Palaeoclimate across the Late Pennsylvanian–Early Permian tropical palaeolatitudes: A review of climate indicators, their distribution, and relation to palaeophysiographic climate factors". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 268 (3–4): 293-310. Bibcode:2008PPP...268..293T. doi:10.1016/j.palaeo.2008.03.052. 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2023. 
  24. ^ Tabor, Neil J. (15 Ocak 2007). "Permo-Pennsylvanian palaeotemperatures from Fe-Oxide and phyllosilicate δ18O values". Earth and Planetary Science Letters. 253 (1): 159-171. doi:10.1016/j.epsl.2006.10.024. ISSN 0012-821X. Erişim tarihi: 4 Kasım 2023. 
  25. ^ Michel, Lauren A.; Tabor, Neil J.; Montañez, Isabel P.; Schmitz, Mark D.; Davydov, Vladimir (15 Temmuz 2015). "Chronostratigraphy and Paleoclimatology of the Lodève Basin, France: Evidence for a pan-tropical aridification event across the Carboniferous–Permian boundary". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 430: 118-131. Bibcode:2015PPP...430..118M. doi:10.1016/j.palaeo.2015.03.020. 
  26. ^ Tabor, Neil J.; DiMichele, William A.; Montañez, Isabel P.; Chaney, Dan S. (1 Kasım 2013). "Late Paleozoic continental warming of a cold tropical basin and floristic change in western Pangea". International Journal of Coal Geology. 119: 177-186. Bibcode:2013IJCG..119..177T. doi:10.1016/j.coal.2013.07.009. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  27. ^ a b Marchetti, Lorenzo; Forte, Giuseppa; Kustatscher, Evelyn; DiMichele, William A.; Lucas, Spencer G.; Roghi, Guido; Juncal, Manuel A.; Hartkopf-Fröder, Christoph; Krainer, Karl; Morelli, Corrado; Ronchi, Ausonio (March 2022). "The Artinskian Warming Event: an Euramerican change in climate and the terrestrial biota during the early Permian". Earth-Science Reviews. 226: 103922. Bibcode:2022ESRv..22603922M. doi:10.1016/j.earscirev.2022.103922. 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022. 
  28. ^ a b Montañez, Isabel P.; Tabor, Neil J.; Niemeier, Deb; DiMichele, William A.; Frank, Tracy D.; Fielding, Christopher R.; Isbell, John L.; Birgenheier, Lauren P.; Rygel, Michael C. (5 Ocak 2007). "CO2-Forced Climate and Vegetation Instability During Late Paleozoic Deglaciation". Science. 315 (5808): 87-91. Bibcode:2007Sci...315...87M. doi:10.1126/science.1134207. PMID 17204648. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  29. ^ Isbell, John L.; Biakov, Alexander S.; Vedernikov, Igor L.; Davydov, Vladimir I.; Gulbranson, Erik L.; Fedorchuk, Nicholas D. (March 2016). "Permian diamictites in northeastern Asia: Their significance concerning the bipolarity of the late Paleozoic ice age". Earth-Science Reviews. 154: 279-300. Bibcode:2016ESRv..154..279I. doi:10.1016/j.earscirev.2016.01.007 Özgürce erişilebilir. 
  30. ^ Götz, Annette E.; Hancox, P. John; Lloyd, Andrew (1 Haziran 2020). "Southwestern Gondwana's Permian climate amelioration recorded in coal-bearing deposits of the Moatize sub-basin (Mozambique)". Palaeoworld. Carboniferous-Permian biotic and climatic events. 29 (2): 426-438. doi:10.1016/j.palwor.2018.08.004. ISSN 1871-174X. Erişim tarihi: 9 Aralık 2023. 
  31. ^ Korte, Christoph; Jones, Peter J.; Brand, Uwe; Mertmann, Dorothee; Veizer, Ján (4 Kasım 2008). "Oxygen isotope values from high-latitudes: Clues for Permian sea-surface temperature gradients and Late Palaeozoic deglaciation". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 269 (1–2): 1-16. Bibcode:2008PPP...269....1K. doi:10.1016/j.palaeo.2008.06.012. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  32. ^ a b Shi, G. R.; Nutman, Allen P.; Lee, Sangmin; Jones, Brian G.; Bann, Glen R. (February 2022). "Reassessing the chronostratigraphy and tempo of climate change in the Lower-Middle Permian of the southern Sydney Basin, Australia: Integrating evidence from U–Pb zircon geochronology and biostratigraphy". Lithos. 410-411: 106570. Bibcode:2022Litho.41006570S. doi:10.1016/j.lithos.2021.106570. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2022. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Permian ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Öncesinde
gelen Proterozoyik Üst Zaman 		Fanerozoyik Üst Zaman
Paleozoyik Zaman Mezozoyik Zaman Senozoyik Zaman
Kambriyen Ordovisiyen Silüriyen Devoniyen Karbonifer Permiyen Triyas Jura Kretase Paleojen Neojen Kv.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Permiyen&oldid=34239418" sayfasından alınmıştır