Sergey Zubatov

Sergey Zubatov
Серге́й Васи́льевич Зуба́тов
Zubatov 1888 yılında
Doğum	1864
Ölüm	1917
Milliyet	Rus
Meslek	polis yöneticisi

Sergey Vasilyeviç Zubatov (Rusçası: Серге́й Васи́льевич Зуба́тов) (7 Nisan [E.U. 26 Mart] 1864, Moskova - 15 Mart [E.U. 2 Mart] 1917, Moskova), ünlü Rus polis yöneticisi. İddiaların aksine Jandarma Özel kuvvetlerinde Albay (Polkovnik) görevini hiç yapmamıştır. 1896-1902 yılları arasında Moskova'daki Ohranka Bürosunu yönetmiş, 1902-1903 yılları arasında ise İçişleri Bakanlığı Polis Bölümü Özel Kuvvetler başkanlığı yapmıştır. Özellikle Çarlık döneminde, devrimci örgütlerin çalışmalarını bastırmak amacıyla kendi denetiminde yasal işçi kuruluşları oluşturmasıyla tanınır.

Gençliğinde devrimci hareketin sempatizanı olmuş ama bulunduğu siyasi hattan memnun olmadığından dolayı kendisine yapılan Ohranka teklifini kabul ederek ajanlığa başlamıştır. 1888 yılında ajanlık yaptığı ortaya çıkınca ertesi yıl, Ohranka Moskova şubesinde resmî göreve başlar.1896 yılında Moskova şubesinin başı olacaktır. Rusya’daki polis sistemini revize ederek, Avrupa’daki çağdaşlarının seviyesine getirecek, sivil kıyafetlerle görev yapan polisler ilk olarak onun zamanında görev yapacaktır. Zubatov, devrimcilerin sorgulanmasında uzmanlaşacak ve onları kendi tarafına çekmeye çalışacaktır.

Derin bir muhafazakarlık ve çarlık rejimine bağlılığına rağmen devrimci hareketin sadece baskı ve polisiye önlemlerle engelleyemeyeceğini kavrayacak bir düşünsel yapıya sahipti. Bunun için özellikle işçiler arasındaki muhalefeti ve tepkiselliği düzen dışı kanallara akmadan dizginlemek için devlet güdümlü işçi sendikalarının kurulmasını önerecek ve kabul ettirecektir. Bu uygulama polis sosyalizmi veya zubatovculuk anlamına gelen zubatovşina (Rusça: зуба́товщина) olarak anılacaktır. Bu uygulama Moskova valisi Dük Sergey Aleksandroviç tarafından benimsenecek ve uygulanacaktır. Bu şekildeki ilk uygulama 1901 yılında Sanayi İşçilerinin Yardımlaşma Derneği (Общество взаимного вспомоществования рабочих в механическом производстве) adıyla kurulur. Odessa, Kiev ve Minsk’de de benzer kurumlar oluşturulur. Ancak yaptığı açılımla beraber hükûmeti iş hayatında işçilerin lehine kimi iyileştirmeler yapmak için ikna edemeyecek, bunun yanı sıra sendikal yapıdan rahatsız olan patronlardan da yoğun eleştiri alacaktır. Devlet güdümünde de olsa sendikalara sızan devrimcilerin öncülüğünde Ağustos 1903'te bir dizi grev olayı yaşanınca Zubatov, İçişleri Bakanı Vyaçeslav von Plehve tarafından görevden alınacaktır. Ayrıca Zubatov Papaz Georgy Gapon'ın yanındaki toplumsal olaylarda yer aldı.

Plehve, devlet güdümlü sendika politikasına da son vererek halihazırdaki sendikları kapatacaktır. Zubatov, Plehve’nin Temmuz 1904'te suikast sonucu öldürülmesinden sonra tekrar göreve dönmesine yönelik teklifleri geri çevirir. Emekli olacak ve siyasi hayattan uzak duracaktır.

1917 Şubat Devrimi günlerinde Çarın tahttan feragat ettiği haberi üzerine intihar edecektir.

Bolşevikler ve özellikle önderleri Lenin, zubatovculuk ile ilgili önemli değerlendirmeler yapmıştır.^[1] Buna göre zubatovculuk işçileri gericiliğin çıkarları için örgütlemeyi amaçlasa da sonunda işçi sınıfı hareketi bu sınırları aşmış ve baskıya karşı örgütlenmeye başlamıştır.

• Ohranka
• Yevno Azef
• Roman Malinovski