Sason
Sason | |
---|---|
Türkiye'de bulunduğu yer | |
İlçe sınırları haritası | |
Ülke | Türkiye |
İl | Batman |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
İdare | |
• Kaymakam | Samet Serin |
• Belediye başkanı | Mehmet Şafi Yavuz[1] (AK Parti) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 661 km² |
Rakım | 950 m |
Nüfus (2018) | |
• Toplam | 32.907 |
• Kır | - |
• Şehir | - |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
İl alan kodu | 488 |
İl plaka kodu | 72 |
Resmî site http://www.sason.bel.tr/ |
Sason (Ermenice: Սասուն Sasun), Batman ilinin bir ilçesidir.
Sason, dağların arasında kurulmuş eski bir yerleşim birimidir. İlçe merkezi Helkıs Dağı eteklerine kurulmuştur. İlçe'nin girişinde şifalı içmeler vardır. Sason dağların bir yanı Kozluk üzerinden Bitlis'e çıkarken diğer yanı Muş ovasına çıkar. 3000 m'ye yakın yükseltisiyle Mereto Dağı, Diyarbakır havzasından net bir şekilde görülmekte olup, yörenin en yüksek dağıdır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ermenice olan Sasun ve Sanasunk adları 3. yüzyıldan itibaren Ermeni, Bizans, Süryani ve Arap kaynaklarında kaydedilmiştir. Tarihî Sasun bölgesi bugünkü alanına ek olarak Mutki ve Kozluk (Hazzo) ilçelerini de kapsamaktadır. Bölgede tarihsel olarak Kürt, Arap ve Ermeni halkları bir arada yaşayagelmişlerdir.
Ermeni halk edebiyatının eserlerinden biri olan Sasuntsi Tavit (Türkçesi "Sasun'lu Tavit") destanı, 10. yüzyıl civarında Mısır ve Irak'ın Arap hükümdarlarıyla olan ilişkileri konu alır. Destanın bazı ögeleri Asurlular dönemine ait çok daha eski efsaneleri barındırır.
19. yüzyıl sonunda Sasun, ayrılıkçı Ermeni örgütlerinin odaklandığı yerlerden biri olmuştur. Hınçak partisinin körüklemesiyle 1891 yılında başlayan 1.Sason İsyanı kısa bir süre sonra Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnak) örgütünün kontrolü altına girmiş, her defasında elebaşlarının yakalanması sonrasında sönümlenen başkaldırı ve isyan hareketleri 1904 yılına kadar devam etmiştir. İsyanlar bu tarihte Batılı devletlerin dışardan müdahalesiyle sona ermiş ve isyanın elebaşı olarak yakalanan ve yargılama sonucunda idam cezasına çarptırılan Antranik Ozanyan yine Batılı devletlerin müdahalesiyle affedilmiş, cezası sürgüne dönüştürülerek yurt dışına sürgüne gönderilmiştir.[kaynak belirtilmeli]
Cumhuriyettin ilk yıllarında Muş iline bağlı olan Sason, daha sonra kendisine bağlı Siirt iline bağlı bir ilçe haline getirildi 1935'te ise tekrar Muş iline bağlandı. Sason kendisine bağlı olan ve adı Kozluk ilçesi olarak değiştirilen Hazzo nahiyesi ile birlikte 1938'de iki ayrı ilçe olarak Siirt'e bağlandı. 16 Mayıs 1990'da Resmi Gazete'de yayınlanan 3647 sayılı kanunun 2. maddesine göre Batman'ın il olmasıyla Sason'un Batman’a bağlanması kararı alındı.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
Sasun ilçesi (Siirt) | |||
1927[3] | 9.234 | 1.011 | 8.223 |
Sason ilçesi (Muş) | |||
1935[4] | 13.149 | 1.148 | 12.001 |
Sason ilçesi (Siirt) | |||
1940[5][a] | 8.539 | 1.161 | 7.378 |
1945[6] | 9.106 | 1.144 | 7.962 |
1950[7] | 10.875 | 1.317 | 9.558 |
1955[8] | 12.229 | 1.339 | 10.890 |
1960[9] | 13.913 | 1.540 | 12.373 |
1965[10] | 15.889 | 1.887 | 14.002 |
1970[11] | 18.893 | 2.623 | 16.270 |
1975[12] | 21.310 | 3.211 | 18.099 |
1980[13] | 25.436 | 4.163 | 21.273 |
1985[14] | 29.507 | 5.821 | 23.686 |
Sason ilçesi (Batman) | |||
1990[15] | 32.413 | 6.041 | 26.372 |
2000[16] | 36.719 | 9.705 | 27.014 |
2007[17] | 31.230 | 10.673 | 20.557 |
2008[18] | 33.295 | 11.363 | 21.932 |
2009[19] | 32.645 | 10.652 | 21.993 |
2010[20] | 32.644 | 10.805 | 21.839 |
2011[21] | 32.457 | 10.969 | 21.488 |
2012[22] | 31.475 | 11.322 | 20.153 |
2013[23] | 31.682 | 11.802 | 19.880 |
2014[24] | 30.646 | 11.778 | 18.868 |
2015[25] | 29.908 | 11.353 | 18.555 |
2016[25] | 29.767 | 11.004 | 18.763 |
2017[25] | 29.846 | 11.092 | 18.754 |
2018[25] | 32.907 | 13.433 | 19.474 |
2019[25] | 30.911 | 12.558 | 18.353 |
2020[25] | 30.774 | 12.627 | 18.147 |
2021[25] | 30.182 | 12.696 | 17.486 |
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sason Kaymakamlığı11 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Armenian History and Presence in Sason 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "Sason Ermenileri Röportajı". Western Armenia TV. 26 Aralık 2017. 13 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sason'un yeni Belediye Başkanı Mehmet Şafi Yavuz oldu". 12 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Sason Nüfusu - Batman". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Batman Sason Nüfusu". nufusune.com.