IBM

IBM (International Business Machines)

IBM logosu
Tip	Halka Açık
Endüstri	Bilgi Teknolojileri & Danışmanlık
Kuruluş	1911
Kurucu	Charles Ranlett Flint (CRT) Thomas J. Watson (IBM)
Genel merkezi	New York , ABD
Önemli kişiler	Ginni Rometty (Yön. kur. başkanı) Arvind Krishna (CEO) Jim Whitehurst (Başkan)
Ürün	Sistem ve Teknoloji (System x, Power Systems, System z), Yazılım (Information Management, Lotus, Rational, Tivoli, WebSphere), Hizmetler (Teknoloji ve İş Danışmanlığı)
Gelir	$81.741 milyar (2015)
Çalışan sayısı	345,900 (2020)
Web sitesi	i̇bm.com

IBM (International Business Machines; Uluslararası İş Makineleri), merkezi Armonk, New York, ABD'de olan, dünyanın en büyük bilişim teknolojisi şirketlerinden biridir. 410.000'i aşkın çalışanı ile 170'ten fazla ülkede faaliyet göstermektedir. Faaliyet gösterdiği alanlar arasında bilgisayar, middleware ve donanım üretimi, yazılım, internet barındırma hizmeti, kuantum hesaplama, bulut depolama, bulut bilişim, bulut veritabanı, yapay zekâ, otomasyon, robotik, sunucu servisleri, danışmanlık ve AR-GE (IBM Research) bulunmaktadır. Dünyada her yıl en fazla yeni patent alan şirket durumundadır.

IBM tarihi 1880 yıllarına kadar uzanır. 1880'lerde, International Business Machines'in (IBM) çekirdeğini oluşturacak teknolojiler ortaya çıktı.^[1] Julius E. Pitrap, 1885'te hesaplama ölçeğinin patentini aldı. Alexander Dey, kadranlı kaydediciyi icat etti (1888). Herman Hollerith (1860–1929), Elektrikli Tablolama Makinesinin patentini aldı. Willard Bundy, 1889'da işçilerin geliş ve gidiş saatlerini bir kağıt kasete kaydetmek için bir zaman saati icat etti.^[2] 16 Haziran 1911'de, dört şirket New York Eyaletinde Charles Ranlett Flint tarafından beşinci bir şirket olan Endicott, New York merkezli Kayıt Şirketi Computing-Tabulating'de birleştirildi. Beş şirketin 1.300 çalışanı ve Endicott, Binghamton, New York, Dayton, Ohio; Detroit, Michigan; Washington DC ve Torontoda ofisleri ve fabrikaları vardı. Kart delici makinelerin bulucusu Herman Hollerith'in patentlerini işlemek ve geliştirmek üzere Thomas J. Watson tarafından 1911 yılında kuruldu. Kısa zamanda iş hacmini büyüterek kendi alanında ABD ve dünyanın en önde gelen şirketlerinden biri durumuna geldi.^[3]

Çeşitli sektörlerden farklı büyüklükteki kurumlara, donanım, yazılım ve hizmet çözümleri sunan firma, 100 yıllık tarihi boyunca devrim niteliğindeki birçok buluşa imzasını atmıştır.

Interbrand'ın "2010 yılı Dünya'nın en değerli markaları" listesinde 2. sırada yer almaktadır. 2010 faaliyet raporuna göre IBM'in dünya çapındaki geliri 99,870 milyar USD, net karı ise 14,833 milyar USD'dir. IBM PC bölümünün Lenovo tarafından satın alınması 2004 yılında başladı ve Mayıs 2005'te tamamlandı.

Amerika'da yayınlanan Jeopardy yarışmasını arka arkaya 74 kez kazanan Ken Jennings ile yarışmadan 3,3 milyon Dolar kazanarak bir rekora imza atan Brad Rutter IBM'in "Watson" isimli bilgisayarına karşı yarıştı. 14 Şubat'ta gerçekleşen yarışmanın ilk gününde Watson sorulan 30 sorudan 25'ine doğru cevap vererek 35.734 dolar kazandı. Yarışmanın son günü, Watson diğer yarışmacıları geride bırakıp 77.147 dolar ile yarışmayı bitirirken Jennings 24.000 Dolar, Rutter ise 21.600 Dolar ile tamamlayabildiler.

Böylece Watson, insan dilini anlayarak günlük dilde kullanılan sözdiziminin anlamını çözen ilk bilgisayar olarak kayıtlara geçti. Daha önce yine IBM'in "Deep Blue" adlı bilgisayarı dünya satranç şampiyonu Garri Kasparov'u yenmişti.

1938 yılında Türkiye'de faaliyet göstermeye başlamıştır. Yazılım, donanım, teknoloji ve iş danışmanlığı hizmetleri alanında faaliyet göstermektedir. IBM, Türkiye'de bulunduğu 86 yıl süresince birçok yeniliği Türkiye'ye getirmiştir.

IBM'in Türkiye'deki 70 yılı aşan tarihinde öne çıkan bazı dönüm noktaları:

1935
· IBM tek kişilik bir temsilcilikle Türkiye'deki faaliyetlerine başladı.
· İlk IBM 405 alfabetik muhasebe makinesi Ziraat Bankası tarafından satın alındı.

1938
· IBM Türk, Ankara'da Watson Business Machines Türk Limited Şirketi unvanı ile kuruldu.

1944
· IBM Türk, bugünkü ismini aldı.

1960
· Türkiye'nin ilk bilgisayarı IBM 650, Karayolları Umum Müdürlüğü tarafından satın alındı.
· Karayollarında Türkiye'nin ilk bilişim merkezi "IBM Merkezi" ismiyle açıldı.

1962
· Türkiye'deki çalışmalar, IBM'in dergisi IBM World Trade News'e kapak konusu oldu.
· Türkiye'nin ilk kadın sistem uzmanı Ayla Taşpınar IBM Türk'te çalışmaya başladı.
· IBM'in genel merkezi Ankara'dan İstanbul'a taşındı.

1963
· Üniversitelerdeki ilk bilgisayar IBM 1620 İTÜ Taşkışla kampüsüne kuruldu.
· Bankacılık sektöründeki ilk bilgisayar IBM 1401 Başak Sigorta'nın binasına kuruldu.

1966
· Özel sanayi sektöründeki ilk bilgisayar IBM 1401 Citra'nın binasına kuruldu.

1971
· Türkiye'de ve Avrupa'da tireleme sorunlarının aşıldığı ilk bilgisayar uygulamalı telefon rehberi olan İstanbul Telefon Rehberi, IBM makineleri yardımıyla hazırlandı.

1973
· IBM Bilgi Sistemleri Merkezi Ankara'da açıldı.

1983
· IBM, Türkiye'de ilk kez servis büro hizmetini uygulamaya başladı.
· IBM PC'ler Türkiye'de satışa sunuldu. İlk yıl içinde satılan toplam 800'e yakın PC'nin 670 adeti IBM markasını taşıdı.

1987
· IBM'in National Language Support Team isimli özel çalışma grubuna IBM Türk çalışanı Yılmaz Akyol da dahil edildi. Kendisi bu grupta bulunan dört kişiden biri oldu.

1988
· IBM Türk 50. kuruluş yıldönümünü kutladı.

1995
· IBM Türk, İzmir'de Olağanüstü Durum Merkezi'ni hizmete soktu.

1998
· IBM, Çatalhöyük kazılarını destekledi.

2004
· IBM Türk, İstanbul ve Ankara'da Linux Merkezlerini açtı.

2007
· Üniversitelerle akademik ve araştırma konularında iş birliği oluşturmak üzere dünyadaki 20. merkez olan IBM İleri Araştırmalar Merkezi – İstanbul (CAS-İstanbul) kuruldu.
· IBM İleri Araştırmalar Merkezi - İstanbul bünyesinde Bilgi Üniversitesi – IBM Açık Kaynak Yazılım ve Linux Merkezi kuruldu.
· Yazılım Akademisi 2008 isimli üniversitelere yönelik programın ilk dersleri verilmeye başlandı.

2008
· IBM, Türkiye'deki 70. yılını kutladı.
· IBM İleri Araştırmalar Merkezi - İstanbul bünyesinde Koç Üniversitesi – IBM Tedarik Zinciri İleri Araştırmalar Merkezi kuruldu.
· Bahçeşehir Üniversitesi ile birlikte Bilgi Teknolojileri Hizmet Bilimi Yüksek Lisans Programı başlatıldı.
· IBM İnovasyon Merkezi (Innovation Center) İstanbul'da açıldı.
· IBM, kurumsal sosyal sorumluluk programı KidSmart'ı Türkiye'de başlattı.
· IBM'in en önemli etkinliği Business Leadership Forum İstanbul'da gerçekleştirildi.
· IBM İleri Araştırmalar Merkezi - İstanbul bünyesinde Yakın Doğu Üniversitesi – IBM Yüksek Başarımlı Hesaplama (HPC) Merkezi kuruldu.

2010
· IBM İleri Araştırmalar Merkezi - İstanbul bünyesinde ODTÜ – IBM Akıllı Toplum Güvenliği Araştırma Laboratuvarı kuruldu.
· Kurumsal Hizmet Gücü projesi Özel Sektör Gönüllüler Derneği (ÖSGD) tarafından En Başarılı Gönüllülük Projesi kategorisinde ödüle layık görüldü.

IBM, kurumsal sosyal sorumluluk etkinlikleri kapsamında eğitim, toplum, ekonomik ve sosyal kalkınma, sağlık, okur yazarlık, çevre, dil ve kültür gibi belirli toplumsal sorunlara yönelik girişimler geliştirmektedir. Türkiye'de de bu çerçevede aşağıdaki programlar yürütülmektedir.

Kurumsal Hizmet Gücü programı ile her yıl, kritik önem taşıyan yerel projelerde devlet kurumları, kâr amaçlı olmayan kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri birlikte çalışmaktadır. Bu program kapsamında, 2008 yılında Gana, Romanya, Tanzanya, Filipinler ve Vietnam gibi gelişmekte olan ülkelerde su kalitesine, felaketlere karşı hazırlığa yönelik projeler gerçekleştirmiştir. 2009 yılından itibaren Çin, Hindistan, Brezilya ve Türkiye gibi ülkelerde projeler yürütülmeye başlanmıştır. 2009 yılında Mersin'de, 2010 yılında Gaziantep ve Malatya'da IBM ekipleri çeşitli çalışmalar gerçekleştirmiştir. Bu çalışmalar Özel Sektör Gönüllüleri Derneği tarafından "2010 Yılı En Başarılı Gönüllülük Projesi" seçilmiştir.

Bu program ile IBM, Türkiye genelinde 10.000 anaokulu öğrencisine ulaşmaktadır. Programın amacı, okul öncesi dönemdeki çocukların yeni teknolojiler hakkında bilgi sahibi olmasını sağlamak; kültürel, sosyal veya fiziksel farklılıklarına bakılmaksızın, tüm çocuklara bilgi teknolojilerine erişim olanağı sağlamaktır. Özellikle yoksul yörelerdeki okullarda kurulan üniteler sayesinde, çocuklara bilgi ve iletişim teknolojilerini öğrenme konusunda avantaj sağlamaktadır. Program Türkiye'de Türkçe olarak sunulmakta ve gelecek senelerde kapsamının genişletilmesi planlanmaktadır. Bu doğrultuda şimdiye kadar 22 şehre 28 ünite verildi. 2011'de 125 ünite verilecek KidSmart programının yaygınlaştırılmasına devam edilmektedir.

IBM'in web tabanlı okur yazarlık programıdır ve benzersiz bir ses tanıma teknolojisi kullanarak yetişkinler ile çocukların okur yazarlık becerisi kazanmasına veya bu beceriyi geliştirmesine yardımcı olmaktadır. IBM Araştırmacıları tarafından, bu teknolojinin okumayı öğrenen bireylere etkin ve kolay bir şekilde destek olunmasını sağlamak için IBM ortağı okullar ve kâr amaçlı olmayan kuruluşlarla birlikte geliştirilmiştir. Türkiye'de 2009 yılından itibaren Reading Companion programı İstanbul'daki belirli meslek liselerinde uygulanmaya başlanmıştır. 2010 yılında Avrupa Birliği fonlarıyla desteklenen ve Maltepe Kız Teknik ve Meslek Lisesi, Karabük Belediyesi ve IBM Türk'ün öncülük ettiği European Glossary for Vocational Education and Training projesi başlatılmıştır. Türkiye'nin öncülük ettiği bu projeye, İngiltere, Portekiz, İtalya, Romanya, Fransa, Polonya ve Litvanya da bulunan okullar katılmaktadır.

Boş durumdaki bilgisayarların sahip olduğu işlem gücünden yararlanarak karmaşık biyolojik, çevresel ve sağlıkla ilgili kritik araştırmalar kapsamındaki belirli hesaplamaların gerçekleştirilmesinde grid computing teknolojisinden yararlanılmaktadır. Dünyanın her yanından gönüllüler, bilgisayarlarının açık ancak kullanımda olmadığı süre zarfında sahip olduğu bilgi işlem gücünü bağışlamaktadır ve World Community Grid, bu güçten yararlanarak gelecek vadeden insani araştırma projelerinde ilerleme kaydedilmesine yardımcı olmaktadır.

IBM, üniversite öğrencilerinin bilgi birikimlerini arttırmaya yönelik yarışmalar düzenlemektedir. Bu yarışmaların başlıcaları: Cell University Challenge ve IBM Yazılım Akademisi. Katılanların eğitimlerle birlikte gerçek iş projeleri üzerinde çalıştıkları Yazılım Akademisi sonunda dereceye giren takımlar, IBM Zürih Laboratuvarı'na gitme imkânı bulmaktadır. Ayrıca dereceye giren ilk 10 takıma çeşitli ödüller verilip ve katılanlara IBM'de staj yapma, çalışma imkânı sunulmaktadır.

"IBM Student Opportunity System", IBM profesyonel sertika sahibi ya da IBM ve Açık Kaynak teknolojisi üzerine teknik beceriye sahip yetenekli öğrencilerin özgeçmişlerinden oluşan bir veritabanıdır.

IBM'in İstanbul ile birlikte sayısı dünya genelinde 20'nin üzerindeki İleri Araştırma Merkezleri, araştırma çevreleri ve IBM arasındaki bağları güçlendirmek ve bilgi akışını sağlamak amacıyla kurulan merkezler akademik kurumları, şirketleri ve IBM araştırma birimlerini farklı projelerde bir araya getirmektedir. IBM, İleri Araştırmalar Merkezlerinde yürütülen projelere, 3.000 üzerinde bilim insanı görev yaptığı 8 araştırma laboratuvarını bilgi birikimiyle destek olmaktadır.

İstanbul Bilgi Üniversitesi ile gerçekleştirilen iş birliği sonucunda kurulan merkezde, hizmet bilimi ve inovasyon ile iş performanslarının geliştirilmesi, yaşam, sağlık ve çevre koşullarının sürekli iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. İstanbul Bilgi Üniversitesi Doladere Kampüsü'de yer alan merkezde IBM Intel tabanlı Sistem x ve Power 5 tabanlı Sistem p sunucular, Intel tabanlı Intellistation grafik yoğun iş istasyonu, Intel tabanlı Lenovo PC ve Laptop bulunuyor. Merkezin altyapısında 6 node'luk bir cluster ortamıyla, Power5 işlemci doğal sanallatırılabilir yeni nesil Open Power sunucu kullanılıyor. Ayrıca Fiber network bağlantılı IBM Total Storage ürünü ile SAN depolama ortamı bulunuyor.

Koç Üniversitesi, IBM'in her yıl, bilimsel araştırmaları desteklemek için dünya genelinde sınırlı sayıda verdiği Araştırma Destek Ödülü'nü (IBM Shared University Research Award) kazanarak bu ödülü alan ilk ve tek Türk üniversitesi oldu. IBM, ödül programı kapsamında Koç Üniversitesi'ne, Sistem x sunucuları ve Intellisation iş istasyonları ile Websphere Business Modeler ve Websphere Process Server yazılımları, bu ürünlerle ilgili teknik eğitim ve destek hizmetleri sağladı. Ayrıca Mühendislik Fakültesi'nde "Tedarik Zinciri Araştırma Merkezi" açıldı Bu merkezde açık kaynak, Linux, SOA, IBM arakatman yazılımları ve bunların uygulanabilirliği konusunda çalışmalar yürütülmektedir. Linux ve açık kaynak dönüştürme (porting) ve belli iş problemlerini çözecek şekilde uygulamalar geliştirilmektedir.

IBM ve ODTÜ iş birliği ile gerçekleştirilen Akıllı Kamu Güvenliği Laboratuvarı 9 Aralık 2010 tarihinde düzenlenen imza töreniyle açıldı.. ODTÜ kampüsünde yer alan laboratuvarda kamu güvenliğini iyileştirmeye yönelik çalışmalar yapılacak. Suç önleme ve acil durumlara yanıt vermek amaçlı akıllı sistemlerin sunulması için çözüm, ileri araştırmalar ve prototip geliştirilmesi konularında çalışacak olan Akıllı Kamu Güvenliği Laboratuvarı'nda IBM ve ODTÜ'nün ortak araştırma çalışmalarının sonuçları hayata geçirilecek. Ayrıca sonuçların uygulanabilirliği ve ölçeklenebilirliği de test edilecek. Laboratuvarda araştırma ve hizmetler bütünleştirilerek yenilikçi yaklaşımlar ve çözümler oluşturulacak.

Yakın Doğu Üniversitesi, IBM ortaklığı ile YDÜ Teknoparkı'nın temeli, araştırma-geliştirme ve inovasyon aktivitelerinin güç merkezi olan "YDÜ-IBM İnovasyon Merkezi"ni kurmuştur. Bu yapı içerisinde içinde yer alacak olan "YDÜ İnovasyon Merkezi"ndeki süper bilgisayarların ilki 1,280 çekirdeklidir. Dörder çekirdekli Intel işlemcinin kullanıldığı süper bilgisayarın, saniyede 12 trilyon işlem yapabilme kapasitesine sahip olacağı hesaplanmaktadır. İkinci süper bilgisayar ise IBM'in yeni geliştirdiği Cell teknolojisi işlemcilerinden oluşmaktadır. "Süper Bilgisayar"lar, iklim değişikliklerinin araştırılması, deprem simülasyonları, savunma araştırmaları, uzay araştırmaları, yüksek fizik enerjisi, geniş uygulama spektrumlu yeni nano ve bioteknoloji ürünlerinin buluş ve tasarımında, disiplinlerarası ve üstü araştırmalarda, bilgi yönetiminde, temel bilimlerde, yaşam bilimleri olan tıp, eczacılık, mikrobiyoloji ve genetik gibi alanlarda bilimsel araştırmalar için büyük önem taşımaktadır.

• IBM Journal of Research and Development
• Türkiye'de bilgisayarın geçmişi

• IBM Türk Tarihçesi 26 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• IBM Türk Kurumsal Sosyal Sorumluluk 18 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• IBM Türk Üniversite İlişkileri 9 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Wikimedia Commons'ta IBM ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Resmi site 7 Şubat 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• İBM Türkiye 31 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.