I. Yarovam
 | Bu madde veya bölümünde nesnel araştırmalara ve kaynaklara dayanmaksızın sadece Kitab-ı Mukaddes'in birincil kaynak olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına lütfen bakınız. Maddeye uygun bir biçimde kaynak ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
 |
Antik İsrail
İsrailoğulları
Kabileler
Devletler
Krallar
Savaşlar
Diğer
|
| Hükümdarlığı | M.Ö. 922 - M.Ö. 901 (veya M.Ö. 931 - M.Ö. 910) |
| Doğum yeri | Birinci İsrail Krallığı |
| Ölüm yeri | Tirzah, İkinci İsrail Krallığı |
| Eşi | Mısır prensesi Ano |
Jeroboam (İbranice: יָרָבְעָם, Yarobh'am, Yarovam), riyb (uğraşan) ve 'am (halk) kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş "insanlar için uğraşan" veya "halkın haklarını savunan" anlamına gelen bir isimdir. Kuzeydeki on kabilenin Rehoboam'a karşı ayaklanıp İsrail Krallığı'ndan ayrılarak kurdukları Kuzey İsrail Krallığı'nın ilk kralıydı. Hükümdarlığı 22 yıl sürdü. Hükümdar olduğu tarihler William F. Albright'a göre MÖ 922 - MÖ 901 ve Edwin R. Thiele'ye göre MÖ 931 - MÖ 910'dur.[1]
İlk yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]Seredalı[2] Jeroboam'ın babası Efraim kabilesinden Nevat, annesi de Serua'ydı.[3] Tevrat'a göre Jeroboam'ın en az iki oğlu vardı; biri Aviya[4] diğeri ise kendinden sonra tahta geçecek olan oğlu Nadav'dı.[5]
Gençliğinde çalışkanlığı sayesinde Süleyman'ın gözüne giren Jeroboam'a Yusuf soyunun ağır işlerinin sorumluluğu verildi.[6]
Peygamber Ahiya'nın sözleri[7] karşısında etkilenen Jeroboam kuzeydeki on kabilenin kralı olabilmek için krala karşı komplolar kurmaya başladı. Komplo çabaları ortaya çıkınca Mısır'da firavun Şişak'a sığınan Jeroboam geri dönmek için Süleyman'ın ölmesini bekledi.[8]
Süleyman'ın ölümünden sonra oğlu Rehoboam başa geçti. Kuzeydeki on kabile ayaklanıp Jeroboam'ı kendilerine kral seçmek istediler. Rehoboam'ın bu on kabileye karşı olan tavrı Jeroboam'ın ekmeğine yağ sürdü, böylece Jeroboam Kuzey İsrail Krallığı'nın başına kral olarak geçti.[9]
Jeroboam, Şehem şehrini güçlendirip Kuzey Krallığı'nın başkenti yaptı. Güney Krallığı'na karşı hüsumeti devam ediyordu. Halkının ibadet etmesi için Güney Krallığı'nda (Kudüs'te) bulunan Süleyman Mabedi'ne eşdeğer görkemde biri Dan ve biri de Bethel şehirlerinde olmak üzere iki tapınak inşa ettirdi. İçine Tanrı'yı simgeleyen Altın Buzağı heykelleri koydurttu. Böylece "İsrail'i günaha sokan kişi" olarak ünlendi. Kendinden sonra gelen İsrail kralları da aynı politikaya sadık kaldılar.
Tevrat'a göre bir "Tanrı adamı" Bethel'deki tapınakta bu sunağın Davud hanedanlığından Yoşiya tarafından yerle bir edileceği kehanetinde bulunur. (Yoşiya 300 sene sonra Yehuda Kralı olarak bu kehaneti gerçekleştirecektir). Buna kızan Jeroboam adamın tutuklanmasını ister fakat eline felç girer. Yalvarışları sonucu Tanrı Jeroboam'ın elindeki felci kaldırır.[10]
Yehuda ile savaş
[değiştir | kaynağı değiştir]İsrail Krallığı'nın Yehuda Krallığıyla savaş hali uzun bir süre devam etti. Başta bu savaşlar "diğer krallığı ele geçirmek"ten çok "sınır'ın konumu" ile ilgiliydi.
Jeroboam'ın iktidarlığının on sekizinci yılında Yehuda Krallığında başa Rehoboam'ın oğlu Abijah geçti.[11] Abijah üç yıl süren kısa iktidarı boyunca kuzeydeki İsrail Krallığını kontrol altına almak için çalıştı. Efraim'in dağlarında Jeroboam'a karşı savaştı. Jeroboam'ın 800.000 kişilik ordusuna karşılık Abijah 400.000 kişilik ordusuyla yola çıktı.[12] Abijah, İsrail ordularına bu iki ülkeyi birleştirme çağrısında bulunduysa da bu çağrı dikkate alınmadı. Abijah, "Tanrı ordumuzun kumandanıdır" diyerek yola çıktı ve orduları Jeroboam'ın 500.000 askerini öldürdü.[13]
Jeroboam Abijah'a yenilince zayıfladı ve Yehuda Krallığına karşı bir tehdit oluşturmamaya başladı.[14] Abijah, Jeroboam'a ait Bethel, Yeşana, Efron kentleriyle çevrelerindeki köyleri ele geçirdi.[15] Kahinlerinin Levilerin dışında seçilen "Altın Buzağı" kültü için önemli bir şehir olan Bethel İsrail'in güneyinde bulunuyordu.[16] Bethel ve Efran (Ofra) şehirleri Yeşu tarafından Benyamin kabilesine verilmişti.[17]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Edwin Thiele, The Mysterious Numbers of the Hebrew Kings, (1st ed.; New York: Macmillan, 1951; 2d ed.; Grand Rapids: Eerdmans, 1965; 3rd ed.; Grand Rapids: Zondervan/Kregel, 1983). ISBN 0-8254-3825-X, 9780825438257
- ^ İsrail Krallığına bağlı antik bir şehir.
- ^ "1 Krallar 11:26". 30 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
- ^ "1 Krallar 14:1". 9 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
- ^ "1 Krallar 14:20". 9 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
- ^ "1 Krallar 11:28". 30 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
- ^ "1 Krallar 11:29-39". 30 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
- ^ "1 Krallar 11:40". 30 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
- ^ "1 Krallar 12:1-20". 17 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
- ^ "1 Krallar 13:1-9". 9 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
- ^ "2 Tarihler 13:1". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ "2 Tarihler 13:3". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ "2 Tarihler 13:17". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ "2 Tarihler 13:20". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ "2 Tarihler 13:19". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ "1 Krallar 12:25-33". 17 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
- ^ "Yeşu 18:20-28". 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
