Ek

Ek, dilbilimde bir köke veya gövdeye eklenerek yeni bir kelime veya kelime biçimi oluşturmak için kullanılan biçimbirimdir. Ekler, yapım eki ve çekim eki olmak üzere ikiye ayrılabilir. Konumları göz önünde bulundurulduğunda ön ek, son ek, sirkumfiks ve iç ek başlıca ek türlerini oluşturur.^[1]

Ön ekler, bir kökün önüne gelen; "ön ek-kök" yapısına sahip eklerdir. Türkçede ön ek olmamakla birlikte, bihaber ve namert gibi alıntılanmış yabancı kökenli kelimelerin yanı sıra, masmavi, pespembe gibi oluşumlar da ön ek olarak ele alınmıştır. submit, predetermine ve unwilling İngilizcedeki ön eklere örnektir.^[1]

Son ekler, bir kökün sonuna gelen; "kök-son ek" yapısına sahip eklerdir. Türkçe sondan eklemeli bir dil olduğundan ötürü dildeki ekler son ek olarak kategorize edilmektedir. demirci (-ci yapım eki), evden (-den ayrılma eki), evler (-ler çoğul eki) Türkçedeki son eklere örnektir. İngilizcede asked geçmiş zamanı belirten, cats ise çoğulluk belirten son eklere örnek teşkil eder.^[1] Fransızcadaki De beaux jours da çoğulluk son ekidir.

Sirkumfiksler, kökün iki tarafına da eklenen, yani "sirkumfiks)kök(sirkumfiks" yapısına sahip eklerdir. İngilizcedeki enlighten,^[1] Almancadaki geleitet (leiten fiilinin perfekt hali) veya Guaranicede gidiyorum anlamına gelen aguata fiilinin sirkumfiks eklenmesiyle ndaguatái halini alarak olumsuzluk anlamı kazanması sirkumfikslere örnektir.

İç ek veya infiks, kökün içerisine eklenen eklenen, "k-(iç ek)-ök" yapısına sahip eklerdir.^[1] İç ekler Avustronezya dillerinde yaygındır. Endonezcede gembung kökü şişkin manasına gelirken, gelembung kelimesinde olduğu gibi -el iç ekini alarak baloncuk anlamı kazanması iç ek örneğidir.

İnterfiks; iki kök kelimenin arasına gelerek yeni bir kelime oluşturan, "kök_a-ara ek-kök_b şeklinde kullanılan eklerdir. Almancada Arbeitszimmer, İngilizcede speedometer, İsveççede familjefar interfikslere örnek verilebilir.

Dublifiks, kökün herhangi bir yerine gelerek bir ikileme oluşturan veya tek başına anlamı pekiştiren eklerdir. Türkçede para mara, ev mev; Rapa dilinde kinikini, ngaruru, kokomo, maitataki; İngilizcede money shmoney örnek gösterilebilir.