Millî Meclis (Azerbaycan)

Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi
7. Yasama Dönemi
Tür
Tür	Tek meclisli
Başkanlık
Başkan	Sahibe Gafarova(YAP)
Başkan Vekili	Ali Hüseynli(YAP)
Başkan Yardımcısı	Fezail İbrahimli(VHP) Adil Aliyev (Bağımsız)
Yapı
Sandalye	125
Siyasi gruplar	Hükûmet (68)   YAP (68) Bağımsız (44)   Bağımsız (44) Diğer (13)   VDP (3)   AHD Partisi (2)   AVP (1)   ADMP (1)   AMİP (1)   BAP (1)   BKP (1)   DİP (1)   MCP (1)   REAL (1) Boş (0)   Boş (0)
Seçimler
Oylama sistemi	Liste usulü çoğunluk
Son seçim	2024 Azerbaycan genel seçimleri
Slogan
Azerbaycan'da iktidarın (gücün) kaynağı halktır!
Toplantı yeri
Website
Millî Meclisin resmi sitesi

Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi - (kısaca: MM) Azerbaycan Cumhuriyetinin anayasal devlet organı. Tek meclisli parlamentodur ve 125 milletvekilinden ibarettır. Milletvekilleri liste usulü çoğunluk sistemi, genel, eşit ve direkt seçim hukuk esasında hür, kişisel ve gizli oylama yolu ile 5 yıllık döneme seçiliyor.

İlk kez 21 Haziran 1918 tarihinde Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin genel seçimlerle ilgili Kararnamesi kabul edildi. Kararnameye esasen Meclis 120 kişiden ibaret olacaktı. Ayrıca parlamento seçimlerinde 20 yaşına basan her iki cinsten kişiler oy kullana bilecekti. İstisna olarak yerel ve merkezi yönetimlerde çalışan kişiler Millî Meclise seçilemez, yalnızca oy kullanabilirler. Ek olarak akli dengesi yerinde olmayanlar, duyma engelliler ve kayyum altında olanlar oy kullanamazlar. Aynı zamanda mahpuslar ve askeri kaçaklar da oy kullanamazlar. Seçimlere katılmak için en az 100 imza toplanmalıdır.^[1]

30 Ağustos 1991'de Azerbaycan yeniden bağımsızlığını kazandıktan sonra, 18 Ekim tarihinde "Bağımsızlıkla ilgili Anayasal Kararname" Yüksek Sovyet tarafından kabul edildikten sonra parlamento ile ilgili reformlara başlandı.

Yüksek Sovyetteki Bağımsız Azerbaycan Demokratik Bloku üyeleri parlamentonun oturumlarının az olmasına itiraz ederek onun daha etkin çalışması için 50 kişiden ibaret Millî Şura'nın yaratılması için teklifte bulundular.

Uzun süren tartışmalardan sonra çoğunluğu eski AKP üyeleri olan Yüksek Sovyet, eski Ayaz Mutallibov iktidarı 25'i iktidarı destekleyenler, 25'i Bağımsız Azerbaycan Demokratik Bloku (İttifakı) veya kısaca Demblok üyelerinden ibaret 50 kişilik Millî Şura'nın oluşturulmasına izin verdiler.

Böylece 1991'in sonlarına kadar 360 kişiden ibaret olan Yüksek Sovyet'in sürekli etkin olacak organı Millî Şura yaratıldı. Buna rağmen Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti 1995 tarihine kadar etkin olmuştur.

1995'ten itibaren Azerbaycan'ın anayasal yasama organı Millî Meclistir ve 5 yılda bir Millî Meclise 125 seçim bölgesinden liste usulü çoğunluk seçim sistemiyle 125 milletvekili seçiliyor.

Sonuncu kez 2000 Azerbaycan genel seçimlerinde 100 milletvekili liste usulü çoğunluk seçim sistemi, 25 milletvekili ise nispi oylama sistemi ile seçildi. 2002 Referandumu ile nispi temsil kaldırıldı.

Millî Meclis tarihinde milletvekili transferi ilk ve son kez 1. dönem MM'de 1998'de gerçekleşti. 5 YAP milletvekili, 2 bağımsız milletvekili eski meclis başkanı Resul Guliyev'in yeni genel başkan seçildiyi Azerbaycan Demokrat Partisine geçti. Böylece Azerbaycan Demokrat Partisi ana muhalefet partisi statüsünü AHCP ve AMİP'ten aldı.

• Milli Meclisin Aparatı (İşler Müdürlüğü)

Millî Meclis 125 milletvekilinden oluşur. Bunlardan 4 kişi meclis yönetiminde temsil edilmektedir.

15 daimi komite ve milletvekillerinden oluşan 2 komisyon (Disiplin ve Hesaplayıcı) var.

Millî Meclis Ofisinin Başkanı, Başkanın 1 yardımcısı, katiplik, 10 bölüm, 23 sektör işleri müdürlüğü hizmetlerinden oluşur.

Millî Meclisin başkanlığı 4 kişiden ibarettir:

• Başkan
• Başkanın 1. Yardımcısı
• 2 Başkan Yardımcısı

Mecliste en az 25 milletvekili bulunduran siyasi partiler meclis grubu kurma hakkına sahiptir. Millî Meclis kurulduğundan bu yana (1995'ten) hiçbir parti (iktidar partisi YAP dahil) Meclis Grubu oluşturmamıştır.

^[2]

Parti			Genel Başkan	Başlangıç	Mevcut	Değişim	Statü
	YAP	Yeni Azerbaycan Partisi	İlham Aliyev	68 / 125	68 / 125		İktidar
	-	Bağımsızlar	-	44 / 125	44 / 125		İktidarı destekleyen
	VHP	Vatandaş Dayanışması Partisi	Sabir Rüstemhanlı	3 / 125	3 / 125		İktidarı destekleyen
	AHD	Adalet, Hukuk, Demokrasi Partisi	Kudret Hasanguliyev	2 / 125	2 / 125		İktidarı destekleyen
	AVP	Ana Vatan Partisi	Fezail Ağamalı	1 / 125	1 / 125		İktidarı destekleyen
	ADMP	Azerbaycan Demokratik Maarifçilik Partisi	Elşen Musayev	1 / 125	1 / 125		İktidarı destekleyen
	AMİP	Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi	Arzuhan Alizade	1 / 125	1 / 115		İktidarı destekleyen
	BAK	Büyük Azerbaycan Partisi	Elşad Musayev	1 / 125	0 / 115		İktidarı destekleyen
	BKP (BQP)	Büyük Kuruluş Partisi	Fazıl Mustafa	1 / 125	1 / 115		İktidarı destekleyen
	DİP	Demokratik Islahatlar Partisi	Asım Mollazade	1 / 125	1 / 125		İktidarı destekleyen
	MCP	Millî Cephe Partisi	Razi Nurullayev	1 / 125	1 / 125		İktidarı destekleyen
	REAL	Cumhuriyetçi Alternatif Partisi	İlgar Mammadov	1 / 125	1 / 125		İktidarı destekleyen
Toplam				125	125