Avusturya İç Savaşı
| Avusturya İç Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İki Savaş Arası Dönem | |||||||
 Viyana'da Avusturya Federal Ordusu'nun askerleri, 12 Şubat 1934. | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Richard Bernaschek Ludwig Bernaschek |
Engelbert Dollfuss Emil Fey | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
|
Tüm Avusturya'da 80 bin[1] Viyana'da 17 bin 500 asker[2] Floridsdorf sığınağı: 2.500'den fazla tüfek 250 altıpat 1.500 el bombası 10 bin mühimmat[3] | Tüm Federal Ordusu, polis, jandarma ve paramiliter Heimwehr kuvvetleri | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
Tahmini 137[2] 196[4] ila 1.000 olası öldürülme[5] 399 yaralı[2] 10 kişi daha sonra idam edildi[4] |
Tahmini 105[2] ila 118 arasında kişi çatışmada öldürüldü[4] 319 yaralı[2] | ||||||
Avusturya İç Savaşı (Almanca: Österreichischer Bürgerkrieg) ya da Şubat Ayaklanması (Almanca: Februarkämpfe), Avusturya'da 12 Şubat ve 16 Şubat 1934 arasında sosyalistler ve Avusturya ordusu arasında dört gün süren çatışmalar için kullanılan bir terimdir. Çatışmalar Linz'de başladı ve esas olarak Viyana, Graz, Bruck an der Mur, Judenburg, Wiener Neustadt ve Steyr kentleriyle aynı zamanda Doğu ve Orta Avusturya'nın bazı diğer sanayi kentlerinde gerçekleşti.
Çatışmanın kökenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Birinci Dünya Savaşı'ndan ardından dağılmasından sonra, Avusturya devleti (büyük ölçüde eski imparatorluğun Almanca konuşan kısımlarını içermekte) parlamenter demokrasi olarak kuruldu. Sosyalistler (Sosyal Demokrat İşçi Partisi tarafından politik olarak temsil edilir) ve muhafazakârlar (politik olarak Hristiyan Sosyal Parti tarafından temsil edilir) olmak üzere yeni millette iki büyük grup siyasette hâkim oldu. Sosyalistler, şehirlerin işçi sınıfı bölgelerini kaleleri hâline getirirken muhafazakârlar ise kırsal nüfusun ve üst sınıfların çoğunun desteğini oluşturabildi. Muhafazakârlar ayrıca, Roma Katolik Kilisesi ile yakın ittifaklarını sürdürdüler ve liderleri arasında bazı lider din adamları sayılabilir.
Zamanın gelişmekte olan Avrupa demokrasilerinin çoğunda olduğu gibi, Avusturya'daki siyaset son derece ideolojik bir hâl aldı. Sosyalist ve muhafazakârlar arasındaki kamp sadece siyasi partilerden oluşmuyordu. Kendi paramiliter güçleri de dahil olmak üzere çok çeşitli güç yapılarına sahipti. Muhafazakârlar 1921–23'te Heimwehr'i (Almanca: Homeguard) örgütlemeye başladılar ve buna karşılık sosyal demokratlar 1923'ten sonra Republikanischer Schutzbund (Almanca: Cumhuriyetçi Koruma Derneği) adında paramiliter örgütler kurdular. Bu güçler arasındaki atışmalar ve çatışmalar sık sık (siyasi mitinglerde vb.) meydana geldi.
İlk büyük olay 1927'de, Hermann Hiltl'in Frontkämpfervereinigung'unun ("Ön Savaşçılar Birliği" - aynı şekilde muhafazakâr kampa bağlı bir milis birlikteliği) üyeleri Schattendorf'taki (Burgenland) bir karşı gösteride Schutzbund'la birlikte yürüyen sekiz yaşındaki bir çocuğu ve bir savaş gazisini öldürmesiyle yaşandı. Temmuz ayında davadaki üç sanık beraat etti ve beraat kararı, ilk Avusturya mahkemelerinden birinin bağımsız bir jüri sistemi altında yapılmasına rağmen, solcu gruplarında öfkeye neden oldu. 15 Temmuz 1927'de genel grev gerçekleşti ve başkentte gösteriler yapıldı. Polis karakolunun hücum edilmesinden sonra güvenlik güçleri göstericilere ateş etmeye başladı. Öfkeli bir grup insan daha sonra, kusurlu ve kısmi bir yargı sisteminin sembolü olarak görülen Adalet Sarayı'na (Justizpalast) ateş açtı. Toplamda 89 kişi (85 gösterici) bu temmuz isyanında öldü ve yüzlerce kişi yaralandı. Şaşırtıcı bir şekilde, şiddet kısa bir süre sonra sona erdi ve gruplar, bu mücadeleyi sokaklardan tekrar siyasal kurumlara taşıdılar.
Ancak durum, ilk cumhuriyetin hüküm sürdüğü sonraki yıllarda daha da kötüleşti. Büyük Buhran, Avusturya'da etkilerini gösterdi ve yüksek işsizlik ile yüksek enflasyon meydana geldi. Buna ek olarak, 1933'ten itibaren - Adolf Hitler, Almanya'nın şansölyesi oldu - nasyonal sosyalist sempatizanlar (Avusturya'nın Hitler'in Almanyası ile birleşmesini isteyenler) Avusturya devletini içeriden tehdit etti.
Çatışma
[değiştir | kaynağı değiştir]4 Mart 1933'te, Hristiyan Sosyal Şansölyesi Engelbert Dolfuss Avusturya Parlamentosu'nu askıya aldı. Ulusal Konsey'de yakın bir oylamada (demiryolu işçilerinin ücretleri) meclisin üç başkanının her biri sandığa gitmek için görevlerinden istifa etti ve böylece kimse toplantıya başkanlık etmedi. Tüzük bu durumu çözmüş olsa da, Dollfuss bu fırsattan yararlanarak parlamentonun işlevini sona erdirdiğini ve bütün bunları yeniden bir araya getirme girişimlerini engellediğini açıkladı. Sosyal Demokrat Parti böylece politik eylem için ana platformunu kaybetmişti. Sadece soldan değil, aynı zamanda Almanya'dan sızan Nazilerden de baskı ve şiddete maruz kalan muhafazakârlar, şimdi 1917 tarihli bir olağanüstü hukuka dayanarak iktidarı kontrol etmeye ve sivil özgürlükleri askıya almaya başladılar. Schutzbund'u yasakladılar ve üyelerinin çoğunu hapsettiler.
12 Şubat 1934'te Viyana'daki Heimwehr komutanı Emil Fey tarafından yönetilen bir güç, Sosyal Demokrat Parti'ye ait bir mülk olan Linz'deki Hotel Schiff'i aradı. Linz Schutzbund komutanı Richard Bernaschek aktif olarak direnerek Heimwehr, polis, jandarma ve normal federal orduya karşı silahlı çatışmayı ateşleyen ilk kişi oldu.[6] Viyana'da meydana gelen hareketin sıcaklığıyla iki grup arasındaki çatışmalar Avusturya'daki diğer şehirlere ve kasabalara yayıldı. Orada, Schutzbund üyeleri kendilerini belediye meclisi konutlarında (Gemeindebauten), Karl-Marx-Hof gibi Avusturya'daki sosyalist hareketin sembolleri ve kalelerinde barikat kurdu. Polis ve paramiliterler bu müstahkem komplekslerin dışındaki pozisyonları ele geçirdiler ve partiler başlangıçta sadece küçük silahlarla ateş ettiler. Mücadele; Steyr, Sankt Pölten, Weiz, Eggenberg (Graz), Kapfenberg, Bruck an der Mur, Graz, Ebensee ve Wörgl gibi sanayi kentlerinde de yaşandı.
Olaylardaki bariz bir an, Avusturya silahlı kuvvetlerinin çatışmaya girmesiyle geldi. Ordu hala nispeten bağımsız bir kurum olarak kalmasına rağmen Şansölye Dollfuss, Karl-Marx-Hof'u hafif topla bombaladı böylece binlerce sivilin hayatını tehlikeye attı ve sosyalist savaşçıları teslim olmaya zorlamadan önce birçok binayı yok etti.[7] Viyana ve Yukarı Avusturya savaşı, 13 Şubat'ta sona erdi ancak özellikle Bruck an der Mur ve Judenburg'da 14 ila 15 Şubat tarihlerinde Steiermark şehirlerinde yoğun bir şekilde devam etti. Bundan itibaren silahlı kuvvetlere karşı savaşan ya da ondan kaçan sadece küçük sosyalist gruplar vardı. 16 Şubat 1934'te Avusturya İç Savaşı sona erdi.
Sonuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Silahlı çatışmada yüzlerce insan (paramiliterler, güvenlik güçleri ve siviller dahil) öldü ve binden fazla kişi yaralandı. Yetkililer sıkıyönetim hükümleri altında dokuz Schutzbund liderini yargıladılar ve idam ettiler. Ayrıca 1.500'den fazla tutuklama yapıldı. Otto Bauer gibi önde gelen sosyalist politikacılar sürgüne zorlandı.[8] John Gunther, Schutzbund üyelerinin "acımasızca ağır" hükümler aldığını bildirdi.[9]
Şubat 1934'teki olaylar, Sosyal Demokrat Parti ve onun bağlı sendikalarını tamamen yasaklamak için hükûmet tarafından bahane olarak kabul edildi. Mayıs ayında muhafazakârlar, demokratik anayasanın yerini Benito Mussolini'nin faşist İtalya'sı çizgisinde modellenen bir korporatist anayasa ile değiştirdi. Bu nedenle sosyalistler, Avusturya Katolik din adamlarının temeldeki ideolojinin esasen muhafazakâr unsurları olmasından ötürü 'Austrofaşizm' terimini kullandılar. Heimwehr ve Hristiyan Sosyal Partisinin birleştiği Yurtsever Cephe (Vaterländische Front), sonuçta otoriter rejim olan Ständestaat'ın tek yasal partisi oldu.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
Bibliyografya
- Brook-Shepherd, Gordon (Aralık 1996). The Austrians: A Thousand-Year Odyssey. HarperCollins. ISBN 0-00-638255-X.
- Jelavich, Barbara (Aralık 1989). Modern Austria: Empire & Republic 1815–1986. Cambridge University Press. ISBN 0-521-31625-1.
- Lehne, Inge; Johnson, Lonnie (Aralık 1985). Vienna: The Past in the Present. Österreichischer Bundesverlag Gesellschaft, Wien. ISBN 3-215-05758-1.
- Reppe, Susanne (Aralık 1993). Der Karl-Marx-Hof. Picus Verlag, Wien. ISBN 3-85452-118-9.
- Erika Weinzierl: Der Februar 1934 und die Folgen für Österreich. Picus Verlag, Wien 1994, 3-85452-331-9
- Irene Etzersdorfer / Hans Schafranek (Hrsg.): Der Februar 1934 in Wien. Erzählte Geschichte. Verlag Autorenkollektiv. Wien 1984, 3-85442-030-7
- Hans Schafranek, "Die Führung waren wir selber" — Militanz und Resignation im Februar 1934 am Beispiel Kaisermühlen, in: Helmut Konrad/Wolfgang Maderthaner (Hrsg.), Neuere Studien zur Arbeitergeschichte, Bd. II: Beiträge zur politischen Geschichte, Wien 1984, S. 439–69.
- Stephan Neuhäuser (Hrsg.): “Wir werden ganze Arbeit leisten“ — Der austrofaschistische Staatsstreich 1934. Books on Demand, Norderstedt 2004, 3-8334-0873-1
- Emmerich Tálos, Wolfgang Neugebauer (Hrsg.): Austrofaschismus. Politik, Ökonomie, Kultur. 1933–1938. 5. Auflage. LIT Verlag, Wien 2005, 3-8258-7712-4
- Robert Streibel: Februar in der Provinz. Eine Spurensicherung zum 12. Februar 1934 in Niederösterreich, Grünbach Edition Geschichte der Heimat 1994, 3-900943-20-6.
- Strohal, Eberhard (1988). Die Erste Republik (series title: kurz & bündig). Vienna: hpt-Verlag.
