İtibari para

İtibari para, hükûmet kararına dayalı çıkartılan, altın, gümüş vs. karşılığı olmayan, altında imzası olan yere ve düzenlediği kağıdın taklit edilemeyeceğine güven üzerine kurulmuş, mal ve hizmet alışverişi için kullanılan banka kağıdı veya kâğıt para demektir.^[1] Günümüzde dolaşımda olan paralar bu şekildedir.

17. asırda İngiliz kuyumcuları ellerindeki altın ve kıymetli eşyaların kaybolma ve çalınmaya karşı teminat altına almak için Londra’daki darphaneye teslim ediyorlardı. 1640 yılında İngiltere Kralı I. Charles'ın tüccarların Londra Kulesi'nde saklanan altın külçelerine el koyunca devlete olan güven sarsılmıştır. Bunun üzerine kuyumcu olan Goldsmith'ler kasa yaptırıp bu külçeleri orada saklamışlar ve bunların karşılığında Goldsmith's notes (Goldsmith Kağıdı) adı verilen hamiline yazılı bir kâğıt vermişlerdir. Ülkede yaygınlık kazanan bu kâğıtlar ilk banknot sisteminin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. 1963 yılında Londra Mahkemesi Goldsmith'lerin tam karşılığı olmayan kâğıt vermesini yasaklamıştır.^[2]

Devletler bastıkları paralar karşılığında altın rezervi bulundurması gerekmekteydi. ABD diğer uluslara dolar ihrac edip karşılığında altın rezervi bulundurmayı taahhüt etmişti. 'Nixon Şoku' olarak bilinen 1971’de ABD Başkanı Richard Nixon’un Amerikan Dolarının altın karşılığını kaldırmasıyla birlikte bu karşılıklık sistemi ortadan kalkmıştır.

Fiat Money, hükûmet kararına dayalı çıkartılan itimada dayalı bu karşılıksız paranın uluslararası ismidir. Sözlük anlamıyla 'fiat', emir, karar, olsun, 'money' ise nakit, para manasındadır. Fiat Money ise 'para olsun' anlamına gelir.