İntihar yöntemleri

İntihar yöntemi, bir kişinin intiharı tamamlaması ve bilerek hayatını sona erdirmesi için herhangi bir araçtır. İntihar girişiminde bulunan ve hayatta kalan insanlar kırık kemikler veya beyin hasarı gibi ciddi yaralanmalarla karşılaşabilirler. Bu yaralanmaların sağlıkları üzerinde uzun vadeli etkileri olabilir.^[1] ABD'de intihar girişimlerinin yaklaşık %8'i ölümle sonuçlanır.^[2] İntiharları önlemenin bazı yolları, risk altındaki bir kişinin evinden silahların kaldırılması, alkolün kötüye kullanılmasına yönelik politikalar ve zihinsel bozuklukların tedavisi gibi yöntemleri daha az erişilebilir hâle getirmeyi içerir.^[3]

Aktif intihar, intihar edenin doğrudan biçimde gerçekleştirdiği eylem sonucunda ölmesidir.^[4]

Bir intihar önleme girişimi olarak Golden Gate Köprüsü'nün üzerindeki tabelalar bir kriz hattına bağlanan özel telefonların yanı sıra 7/24 kriz SMS hattını tanıtıyor.

Yüksekten atlama, yüksek bir irtifadan atlayarak intihar etme eylemidir. Bu olgunun felç, organlarda hasar ve kemik kırılmasına neden olduğu bildirilmiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

ABD'de, yüksekten atlamanın en az yaygın intihar yöntemleri arasında olduğu belirtilmiştir. (2005'te ABD'de bildirilen tüm intiharların %2'sinden az.)^[5]

Kaynaklara göre Hong Kong'da yüksekten atlama en yaygın intihar yöntemidir, zira 2006 yılında bildirilen tüm intihar vakalarının %52,1'i yüksekten atlama yöntemiyle meydana gelmiştir.^[6] Hong Kong Üniversitesi İntihar Araştırma ve Önleme Merkezi, bunun Hong Kong'daki kolay erişilebilir yüksek binaların fazlalığı nedeniyle olabileceğini bildirmiştir.^[7]

Ateşli silah kullanılarak yapılan intihar yöntemidir.^[9] Çeşitli kaynaklar Amerika Birleşik Devletleri'nde intihara teşebbüslerin %5'inin ateşli silahlar ile gerçekleştirildiğini ve bu intihar denemelerinin %90'ının ölümle sonuçlandığını belirtir. ABD'de ateşli silahlar ile intihar 2017 yılında intihar ölümlerinden en çok sorumlu yöntem olmuştur.^[10][11]

Ası ile intihar girişimi, vakaların yaklaşık %53'ünde ölümle sonuçlanır.^[2] Kendini astığı objenin yüksekliğine ve diğer bazı faktörlere bağlı olarak, kişi boğulur veya boynu kırılır.^[12]

Boğulma ile intihar, kişinin nefes almasını engelleme veya oksijen alımını sınırlama eylemidir. Kısa sürede önce hipoksiye ve ardından asfiksiye neden olur.

Mekanik boğulma, karotis arterleri sıkıştıracak, beyne oksijen verilmesini önleyecek ve bilinç kaybına ve ölüme neden olacak şekilde boynun etrafındaki bir ligatürün sıkılmasını içerir. Teknik aynı zamanda bazı judo tutuşları ve kilitleri ve oto-erotik boğulma ile ilişkilidir.^[13]

Suda boğularak intihar, genellikle suya veya başka bir sıvıya dalarak nefessiz kalma ve akciğerler ile dolayısıyla beyni oksijensiz bırakma eylemidir. Kaynaklar bu yöntemin, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tüm intiharların %2'sinden daha azını oluşturduğunu ifade etmektedir.^[5] İntihar girişiminde boğulmaya çalışanların %56'sının öldüğü ifade edilmiştir.^[2]

Kesi ile intiharlarda yoğun kan kaybı görülür. İlk kesiler sığ yaralara yol açabilmektedir ve genellikle öldürücü olmayan, çoklu paralel kesimlerdir.^[14] Kesi nispeten yaygın olmakla birlikte, Amerika Birleşik Devletleri'nde intihar yöntemlerinin %1'ini oluşturur.^[15]

Kesi bazen intihar değil, kendine zarar verme amacı ile yapılır; ancak kanama şiddetli olursa hipovolemik şok ve ardından ölüm meydana gelebilir.^[16]

Ölümcül olmayan bir intihar girişimi durumunda, kişi tendonlarda veya el kaslarını kontrol eden ulnar ve median sinirlerde yaralanma yaşayabilir, bu ikisi de kişinin duyusal veya motorunda geçici veya kalıcı bir azalmaya neden olabilir. Bu durumlar motor becerilerde kayıp veya kronik ağrı ile sonuçlanır.^[17]

Elektrik çarpmasıyla intihar, kendini öldürmek için ölümcül düzeyde elektrik akımının kullanıldığı durumlardır. Elektrik akımı kalpte aritmiye neden olur, yani kalbin farklı odaları arasında senkronize olarak kasılmaması dolayısıyla kan akışının ortadan kaldırılmasına neden olur. Vücuttan geçen elektrik aynı zamanda ısı üreteceği için yanıklara neden olabilir. Çarpılan kişi hayatta kalsa bile vücudunda büyük yanık izleri kalabilir. Elektrik akımının vereceği etki akım miktarı ve uygulanan süre ile doğru orantılıdır.^[18]

Genellikle ateş kullanılarak gerçekleştirilen intiharlardır.

Volkan ile intihar etme, aktif bir volkan krateri, lav gölü veya lav akıntısında yer alan lavlara atlayarak intihar etmeyi kapsamaktadır. Japonya'da yer alan Miharo Yanardağı'nda, 1933 ile 1936 yılları arasında yaklaşık 1.800 kişi bu şekilde intihar etmiştir.^[19][20][21] Takip eden yıllardaki taklit intiharlar, krateri çevreleyen koruyucu bir çitin kurulmasına neden oldu.^[22][23][24]

İnsan vücuduna hızlı etki eden zehirlerin veya insanlar için yüksek toksisite seviyeleriyle bilinen maddelerin kullanılmasıyla meydana gelir. Dini bir mezhebin lideri olan Jim Jones, 1978'de zehirli bir kokteyl içerek bazı Jonestownlularla birlikte toplu intihar düzenledi.^[25]

Araştırmalara göre dünyadaki tüm intiharların %30'u pestisit zehirlenmesi ile gerçekleştirilmektedir, ancak bu oran Batı dünyasında çok düşük bir seviyede iken, Asya-Pasifik bölgesinde çok daha yüksektir.^[26]

Uyuşturucu, uyarıcı ve diğer sınıflara ait psikoaktif maddeler veya çeşitli ilaçlar ile doz aşımı vasıtasıyla intihar etmek, ABD'deki intihar teşebbüslerinin yaklaşık 3'te 2'sini oluşturmaktadır. Bu yöntem ile ölüm oranı %2'dir.^[11] Aşırı doz ilaç ile intihar, karbonmonoksit kullanımı gibi diğer yöntemlerin aksine ötanazi destekçilerinin de tercih ettiği bir metottur.^[27]

Kasıtlı olarak kendisini hızlı hareket eden bir aracın yoluna girerek ölüme neden olmak araç çarpmasıyla intihar kapsamında ele alınır.

Bir trenin ölüme sebep olacak şekilde kullanılmasıyla gerçekleştirilen intihardır.^[28][29] Bu yöntem çoğu zaman kişilerin, gelmekte olan bir trenin önüne raylara atlaması ile gerçekleştirilir. Kişi ölmese dahi bir ya da daha fazla uzvunu kaybedebilir.

Pasif veya dolaylı intihar, eylemi doğrudan kendi başına gerçekleştirmeden bariz bir şekilde ölümcül bir yola çıkma eylemidir. Bir savaş ya da çatışmada öldürülme isteğiyle orduya katılan bir asker ya da silahlı bir kolluk mensubunu kendisine karşı öldürücü güç kullanmaya teşvik eden kişi örnek gösterilebilir. İkincisi genellikle "polisle intihar" olarak adlandırılır. Bazı durumlarda, kişi ölüm cezasına mahkûm edilmek için suç işlemektedir. Bununla beraber müntehirin bir eylemi gerçekleştirerek değil, bunu reddederek (yemek reddi, tedavi reddi vb.) ölmeyi hedeflemesi de pasif intihar örneğidir.^[4]

Açlık grevi sonucunda ölüme yol açabilir. Açlık Hindu ve Jain asetizmi tarafından ritüel bir kefaret yöntemi olarak (sırasıyla Prayopavesa ve Santhara olarak bilinir) veya kişinin kendi ölümünü hızlandırma yöntemi olarak kullanılmıştır.^[30] Bu ölüm yöntemi genellikle savaş esiri statüsü talep eden İrlandalı cumhuriyetçi paramiliter mahkûmlardan on kişinin öldüğü 1981 İrlanda açlık grevi gibi siyasi protestolarla ilişkilidir. Kaşif Thor Heyerdahl, kanser teşhisi konduktan sonra hayatının son ayında yemek yemeyi veya ilaç almayı reddetmiştir.^[31] Mayıs 2020'de Grup Yorum üyesi İbrahim Gökçek yerine getirilmesini istediği talepler nedeniyle ölüm orucundan kaynaklanan semptomlardan dolayı ölmüştür.^[32]

Bu olguda dehidrasyon meydana gelir. Terminal dehidrasyonla ölenler tipik olarak ölümden önce bilinçlerini kaybeder ve ayrıca deliryum ve dengesiz serum sodyum oranına sahip olabilirler.^[33] Hidrasyonun kesilmesi gerçek susuzluk üretmez, ancak ağızda kuruluk hissi sıklıkla "susuzluk" olarak bildirilir. Bunun gerçek susuzluk olmadığına dair kanıtlar geniştir ve hasta hissini intravenöz sıvılar vererek rahatlamadığını gösterir, ancak dili ve dudakları ıslatarak ve ağzın uygun bakımıyla rahatlarlar.^[34]

İntihar aracı olarak HIV / AIDS gibi bir hastalığı kasıtlı olarak kullanmaya çalışan vakalar belgelenmiştir.^[35][36][37]

Yırtıcı hayvanlar tarafından saldırıya uğrayarak intihar etme olgusudur. 2002 yılında bir kişinin Tayland'daki bir timsah havuzuna atlayarak kendini öldürdüğü bildirilmiştir.^[38] 2011 yılında Güney Afrika'da bir timsah tarafından saldırıya uğramak isteyen bir kişi bir nehre atlamış ve timsah tarafından parçalanmıştır.^[39] 2014 yılında bir kişi daha Tayland'daki aynı timsah havuzuna atlayarak kendini öldürmüştür.^[40]

Törensel veya ritüelistik intihar, dini veya kültürel bir uygulamanın parçası olarak da görülür. Bu intiharlar, ilgili kültürü paylaşan kişiler tarafından hoşgörüyle karşılanabilir veya bir erdem olarak da görülebilir.^[4]

Seppuku (veya hara-kiri), çoğunlukla Orta Çağ'da uygulanan bir Japon ritüel intihar yöntemidir. Suçluluk ve aşağılanma gibi hisler sonucu günümüzde de görülebilmektedir.^[4] Örneğin, Yukio Mishima 1970 yılında seppuku yaparak Japon imparatoruna tam güç sağlamak için başarısız bir darbe sonrası öldü.^[41] Kaynaklar bu intihar olgusunun kişinin onurunu korumanın bir yolu olarak görüldüğünü bildirir. Ritüel, samurayların kodu olan bushido'nun bir parçasıdır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Hindistan'da kocası ölen kadınların kendilerini yakarak intihar ettikleri törensel intiharların görüldüğü bildirilmiştir.^[4]

Bir grup insanın aynı anda kendilerini öldürmeleri durumudur. Toplu intihar bazen dinî ortamlarda meydana gelir. Toplum ya da otorite tarafından mağlup edilen gruplar, yakalanmak yerine kitle intiharına başvurabilir. Kitle intiharları, bir açıklama yapma aracı olarak da kullanılabileceklerini gösteren bir siyasi protesto biçimi olarak da kullanılmıştır.^[42]