Жола

Жола (ба ибораҳои дигар - ҷола, барад, тагарг, тагарк, шахкоса, дул, сангак) - қатраҳои бороне, ки аз таъсири ҳавои сард ба ях мубаддал мегарданд, меноманд. Андозаи донаҳои жола аз 5 то 55 мм (баъзан зиёдтар) мешавад. Масалан, 6 май 1966 дар ноҳияи Файзободи (водии Ҳисор) донаи жолаи вазнаш 790 г-ро дарёфта буданд.

Жола одатан нимаи дуюми баҳор ва аввали тобистон ҳангоми раъду барқ ва аз 20°С зиёд будани харорати ҳавои назди сатҳи замин ва зиёда аз 10 м/сон. будани суръати ҳавои болобароянда бо селборон якҷоя меборад.

Жола дар ҳудуди ҷумҳурӣ ниҳоят нобаробар меборад. Микдори рӯзҳои жоланок хусусан дар поёноби дарёи Кофарниҳон кам аст (дар 10 сол 1— 3 рӯз); дар водии Вахш бошад, дар 10 сол 1—6 рӯзро ташкил медиҳад. Жола алалхусус дар Помир кам меборад (дар 10 сол 3—6 рӯз). Дар водии Ҳисор, ки нисбат ба дигар водиҳо Жола бештар меборад, миқдори рӯзҳои жоланок зиёд аст (соле 2— 3 рӯз)

Жола ба хоҷагии қишлоқ зарари калон мерасонад, киштзору токзор, гулу меваи дарахтон ва ҳатто чорвою паррандаҳоро нобуд мекунад. махсусан ба ниҳолҳои наврустаи пахта зиёд аст. Жола пеш соле то 46 ҳазор га киштзори водии Ҳисорро нобуд мекард. Ҳоло дар ноҳияҳои Турсунзода, Ҳисор ва вилояти Хатлон гуруҳои зидди жола амал мекунанд. Барои пешгирӣ намудани дар солҳои 70-80-ум (замони шӯравӣ) жола бо ёрии ба воситаи туппаронии ракетаву снарядҳо дар қабати абрҳои жолаовар моддаҳои махсус (одатан дуди йодиди нуқра, гази карбонат ва ғайраҳо) паҳн мекунанд. Дар натиҷа донаҳои жола калон нашуда, поён мефароянд ва ҳангоми дохилшавӣ ба қабатҳои ҳавои гарми назди замин ба борон табдил меёбанд. Ин тадбир имкон медод, ки то 70—80%-и киштзор аз зарари жола махфуз дошта шавад.

2) Шабнамро низ Жола мегуянд.

• Броунов П. И. Град, атмосферные осадки// Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• Женев Р. Град. Перевод с французского. — Л., 1966

{ЭСТ}